اختلال توهم‌زا، که قبلاً با نام اختلال پارانوئید شناخته می‌شد، نوعی بیماری روانی جدی است که تحت عنوان اختلالات روان‌پریشی قرار می‌گیرد. افراد مبتلا به این اختلال، توانایی تشخیص واقعیت از خیال را از دست می‌دهند. توهم، نشانه اصلی اختلال توهم‌زا است. توهم، باورهای ثابت و غیرقابل تغییری در مورد چیزی است که واقعی نیست.
اختلال توهم‌زا، که قبلاً با نام اختلال پارانوئید شناخته می‌شد، نوعی بیماری روانی جدی است که تحت عنوان اختلالات روان‌پریشی قرار می‌گیرد. افراد مبتلا به این اختلال، توانایی تشخیص واقعیت از خیال را از دست می‌دهند. توهم، نشانه اصلی اختلال توهم‌زا است. توهم، باورهای ثابت و غیرقابل تغییری در مورد چیزی است که واقعی نیست.
توهمات اختلال توهم‌زا، عجیب نیستند و معمولاً با موضوعاتی که ممکن است در زندگی واقعی اتفاق بیفتند، مانند تعقیب شدن، مسموم شدن، فریب خوردن، توطئه علیه خود، یا مورد علاقه بودن از راه دور، مرتبط هستند. این توهمات معمولاً شامل ادراکات یا تجربیات اشتباه هستند. اما در واقع، این شرایط یا به هیچ وجه درست نیستند و یا بسیار اغراق‌آمیز هستند. در مقابل، یک توهم عجیب و غریب، چیزی است که هرگز در زندگی واقعی اتفاق نمی‌افتد. به عنوان مثال، تصور اینکه دنیا توسط موجودات فضایی شبیه‌سازی شده است یا افکار شما در تلویزیون پخش می‌شود، یک توهم عجیب و غریب است. فردی که چنین افکاری دارد ممکن است دچار اختلال روان‌پریشی با توهمات عجیب و غریب در نظر گرفته شود.
افراد مبتلا به اختلال توهم‌زا، اغلب می‌توانند به طور معمول و جدا از موضوع توهم، به زندگی اجتماعی و عملکرد خود ادامه دهند. آنها معمولاً رفتار عجیب و غریب از خود نشان نمی‌دهند. این در مقابل افراد مبتلا به سایر اختلالات روان‌پریشی است که ممکن است هذیان را نیز به عنوان نشانه‌ای از اختلال داشته باشند. با این حال، در برخی موارد، افراد مبتلا به اختلال توهم‌زا ممکن است چنان درگیر این توهمات شوند که زندگی عادی آنها مختل شود. اگرچه هذیان ممکن است نشانه‌ای از اختلالات رایج‌تری مانند اسکیزوفرنی باشد، اما خود اختلال توهم‌زا نسبتاً نادر است. اختلال توهم‌زا اغلب در اواسط تا اواخر زندگی اتفاق می‌افتد و در زنان کمی شایع‌تر از مردان است.
انواع اختلالات توهم زا
توهمات اروتومانی
در این نوع توهم، فرد باور دارد که شخصی، معمولاً فردی مشهور یا قدرتمند، عاشق او است. این شخص ممکن است حتی سعی کند با آن فرد ارتباط برقرار کند. توهمات اروتومانی می‌تواند منجر به رفتارهای نامناسب و حتی خطرناک شود.
توهمات غرض‌ورزی
در این نوع توهم، فرد باور دارد که دارای توانایی‌ها، قدرت‌ها یا هویت‌های ویژه‌ای است. این افراد ممکن است باور کنند که یک استعداد بزرگ دارند یا یک اکتشاف مهم انجام داده‌اند. توهمات غرض‌ورزی می‌تواند منجر به رفتارهای عجیب و غریب و خودبزرگ‌بینانه شود.
توهمات حسادت
در این نوع توهم، فرد باور دارد که همسر یا شریک جنسی‌اش به او خیانت می‌کند. این توهمات می‌تواند منجر به رفتارهای کنترل‌کننده و خشونت‌آمیز شود.
توهمات آسیب
در این نوع توهم، فرد باور دارد که او یا کسی که به او نزدیک است مورد آزار، اذیت، جاسوسی یا آسیب قرار می‌گیرد. این توهمات می‌تواند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه و شکایت‌های مکرر به مقامات شود.
توهمات جسمی
در این نوع توهم، فرد باور دارد که یک نقص یا مشکل پزشکی دارد. این توهمات می‌تواند منجر به رفتارهای اجتنابی یا پرخاشگرانه شود.
توهمات مختلط
در این نوع توهم، فرد دو یا چند نوع توهم از انواع ذکرشده را دارد.
نشانه های اختلال روانی توهم
- توهمات غیرعجیب و غریب: توهمات غیرعجیب و غریب، باورهایی هستند که ممکن است در زندگی واقعی اتفاق بیفتند، مانند اینکه کسی دنبال شماست، کسی شما را مسموم کرده است، یا کسی به شما خیانت کرده است.
- اختلالات خلقی: افراد مبتلا به اختلال روانی توهم ممکن است دچار اختلالات خلقی، مانند افسردگی، اضطراب، یا پرخاشگری شوند.
- سرخوشی: سرخوشی، تجربه‌ای حسی است که واقعی نیست، مانند اینکه صدایی را می‌شنوید یا چیزی را می‌بینید که وجود ندارد.
سایر نشانه‌های احتمالی اختلال روانی توهم عبارتند از:
- رفتار پرخاشگرانه یا نامناسب
- انزوای اجتماعی
- مشکلات در تمرکز یا حافظه
- اختلالات خواب
اگر شما یا کسی که می‌شناسید علائم اختلال روانی توهم را دارید، مهم است که به دنبال کمک پزشکی باشید. درمان می‌تواند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کند تا علائم خود را مدیریت کرده و زندگی سالم‌تری داشته باشند.
عوامل ایجاد اختلال روانی توهم
ژنتیک: اختلالات هذیانی در افرادی که اعضای خانواده آنها به این اختلال یا سایر اختلالات روان‌پریشی مبتلا هستند، شایع‌تر است. این نشان می‌دهد که ژن‌ها ممکن است نقشی در بروز این اختلال داشته باشند.
زیست‌شناسی: محققان در حال مطالعه این موضوع هستند که چگونه اختلالات هذیانی ممکن است زمانی رخ دهند که بخش‌هایی از مغز نرمال نباشند. نواحی غیر نرمال مغز که ادراک و تفکر را کنترل می‌کنند ممکن است با علایم هذیانی مرتبط باشند.
محیط و روان‌شناسی: استرس، الکل و مصرف مواد مخدر، انزوا و سایر عوامل محیطی و روان‌شناختی نیز ممکن است در بروز اختلالات هذیانی نقش داشته باشند.
عوامل خطر برای اختلالات هذیانی عبارتند از:
- سن: اختلالات هذیانی معمولاً در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی شروع می‌شوند.
- جنس: اختلالات هذیانی در زنان کمی شایع‌تر از مردان است.
- سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی اختلالات روان‌پریشی، خطر ابتلا به اختلالات هذیانی را افزایش می‌دهد.
- مصرف مواد مخدر: مصرف مواد مخدر، به ویژه مواد روان‌گردان، خطر ابتلا به اختلالات هذیانی را افزایش می‌دهد.
- سابقه ضربه مغزی: سابقه ضربه مغزی، خطر ابتلا به اختلالات هذیانی را افزایش می‌دهد.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و بیماری تیروئید، خطر ابتلا به اختلالات هذیانی را افزایش می‌دهند.
تشخیص اختلالات توهم‌زا
معاینه فیزیکی
در اولین جلسه، روانپزشک یا روانشناس شما یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا از وجود هرگونه بیماری جسمی که می‌تواند علائم شما را توضیح دهد، اطمینان حاصل کند.
شرح‌حال پزشکی
سپس، روانپزشک یا روانشناس شما از شما در مورد علائم خود، سابقه پزشکی و خانوادگی، و سبک زندگی خود سوال خواهد کرد. این اطلاعات به آنها کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا علائم شما ناشی از اختلال توهم‌زا هستند یا خیر.
تست‌های تشخیصی
در برخی موارد، روانپزشک یا روانشناس شما ممکن است از تست‌های تشخیصی برای رد بیماری‌های جسمی یا اختلالات روانی دیگر که می‌توانند باعث توهم شوند، استفاده کند. این تست‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
آزمایش خون: برای بررسی عفونت، کمبود ویتامین یا مواد معدنی، یا سایر مشکلات پزشکی
تست‌های تصویربرداری: برای بررسی ساختار مغز
الکتروانسفالوگرام (EEG): برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز
درمان اختلالات توهم‌زا
داروهای ضدروان‌پریشی
داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای اصلی برای درمان اختلالات توهم‌زا هستند. این داروها با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین و سروتونین در مغز کار می‌کنند. دوپامین و سروتونین انتقال‌دهنده‌های عصبی هستند که اعتقاد بر این است که در رشد و گسترش توهمات نقش دارند.
داروهای ضدروان‌پریشی سنتی: این داروها از دهه ۱۹۵۰ برای درمان اختلالات روانی استفاده می‌شوند. آنها با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین در مغز کار می‌کنند.
داروهای ضدروان‌پریشی آتیپیکال: این داروها نسبت به داروهای ضدروان‌پریشی سنتی، با عوارض کمتر، درمان بهتری ارائه می‌دهند. آنها با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین و سروتونین در مغز کار می‌کنند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی همچنین می‌تواند همراه با دارو، به عنوان راهی برای کمک به افراد برای مدیریت بهتر و مقابله با استرس‌های مربوط به باورهای هذیانی و تاثیر آن بر زندگی آنها، مفید باشد. روان‌درمانی‌هایی که ممکن است در اختلال هذیانی مفید باشند عبارتند از:
روان‌درمانی فردی: این نوع روان‌درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا تفکر تحریف‌شده را تشخیص داده و اصلاح کند.
درمان رفتاری شناختی (CBT): این نوع روان‌درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا تشخیص و تغییر الگوهای فکری و رفتارهایی را که منجر به احساسات مشکل‌ساز می‌شوند، بیاموزد.
خانواده درمانی: این نوع روان‌درمانی می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا با فرد محبوبی که اختلال هذیانی دارد مقابله کنند و به او کمک کنند.
عوارض اختلالات توهم‌زا
افسردگی: توهمات می‌توانند باعث ناراحتی و استرس قابل توجهی شوند که می‌تواند منجر به افسردگی شود.
خشونت یا مشکلات قانونی: رفتار بر اساس توهمات می‌تواند منجر به خشونت یا مشکلات قانونی شود. به عنوان مثال، یک فرد با توهم تعقیب ممکن است به کسی حمله کند که فکر می‌کند او را تعقیب می‌کند.
انزوا: توهمات می‌توانند باعث شوند که افراد از دیگران فاصله بگیرند، زیرا می‌ترسند که دیگران آنها را درک نکنند یا آنها را به خاطر توهماتشان قضاوت کنند.
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0