تاثیر استرس روی سیستم ایمنی بدن

بسیاری از افراد به‌طور تجربی دریافته‌اند که بین اضطراب و بیماری ارتباط وجود دارد. هنگامی که در خانه یا محل کار دچار اضطراب می‌شویم، سرماخوردگی، آنفلونزا، تبخال و حساسیت تشدید می‌شود. به همین دلیل ویروس کرونا نیز از این قاعده مستثنی نیست. افراد مبتلا به ویروس کرونا اگر تحت استرس قرار بگیرند، دچار تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

ارتباط بین استرس و بیماری به‌صورت‌های مختلفی می‌تواند رخ دهد. برخی از افراد تا زمانی که به مرخصی می‌روند، هرگز بیمار نمی‌شوند. یعنی استرس آنها پس از پایان مرخصی از بین می‌رود و آنها فرصت کافی برای مبارزه با ویروس را پیدا می‌کنند. دسته‌ی دیگر به محض مواجه شدن با استرس و اضطراب دچار بیماری می‌شوند.

امروزه بسیاری از محققان به‌خاطر ارتباطاتی از این دست، در حال تحقیق بر روی این موضوع هستند که آیا واقعا بین اضطراب و بیماری ارتباط هست (و اگر بله چگونه؟). یکی از اصلی‌ترین موارد قابل توجه در این تحقیق، مطالعه‌ی تأثیر استرس بر سیستم ایمنی است. زیرا یکی از راه‌های بروز بیماری در اثر استرس، تأثیر آن بر سیستم ایمنی است.

نحوه کارکرد سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن یک شبکه پیچیده از سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها است که از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند. این عوامل بیماری‌زا می‌توانند شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و مواد شیمیایی مضر باشند. سلول‌های اصلی سیستم ایمنی عبارتند از:

• گلبول‌های سفید: گلبول‌های سفید خون هستند که به مبارزه با عوامل بیماری‌زا می‌پردازند. انواع مختلفی از گلبول‌های سفید وجود دارد، اما مهم‌ترین آنها لنفوسیت‌ها هستند.
• پادتن‌ها: پروتئین‌هایی هستند که به عوامل بیماری‌زا می‌چسبند و آنها را برای نابودی توسط گلبول‌های سفید نشانه‌گذاری می‌کنند.
• عوامل مکمل: پروتئین‌هایی هستند که به عوامل بیماری‌زا حمله می‌کنند و به نابودی آنها کمک می‌کنند.

چگونگی عملکرد سیستم ایمنی

هنگامی که یک عامل بیماری‌زا به بدن وارد می‌شود، سیستم ایمنی آن را شناسایی می‌کند و واکنش نشان می‌دهد. این واکنش به دو مرحله اصلی تقسیم می‌شود:

مرحله اولیه: در این مرحله، سلول‌های ایمنی بدن عامل بیماری‌زا را شناسایی می‌کنند و به آن حمله می‌کنند. این حمله به‌طور کلی شامل دو نوع واکنش است:

• واکنش غیراختصاصی: این واکنش به هر عامل بیماری‌زا، صرف نظر از نوع آن، واکنش نشان می‌دهد.
• واکنش اختصاصی: این واکنش فقط به عوامل بیماری‌زای خاصی واکنش نشان می‌دهد.

مرحله ثانویه: در این مرحله، سیستم ایمنی بدن به یاد می‌آورد که عامل بیماری‌زا قبلاً وارد بدن شده است. این به این معنی است که اگر عامل بیماری‌زا دوباره وارد بدن شود، سیستم ایمنی سریع‌تر و مؤثرتر به آن واکنش نشان می‌دهد.

آزمایش‌ های تعیین سلامت سیستم ایمنی

پزشکان برای تعیین سلامت سیستم ایمنی بدن، آزمایش‌های مختلفی انجام می‌دهند. این آزمایش‌ها معمولاً بر روی تعداد گلبول‌های سفید خون، میزان پادتن‌ها و عملکرد برخی از سلول‌های ایمنی تمرکز دارند. در برخی از آزمایش‌ها، پزشکان میزان تکثیر سلول‌های ایمنی را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش برای ارزیابی توانایی سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت‌ها استفاده می‌شود. در نوع دیگری از آزمایش‌ها، پزشکان میزان سمیت سلول‌های کشنده‌ی طبیعی را اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش برای ارزیابی توانایی سیستم ایمنی در از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

عوامل استرس‌ ­زا

تحقیقات زیادی به بررسی تأثیر استرس بر سیستم ایمنی پرداخته‌اند. این تحقیقات نشان داده‌اند که استرس می‌تواند باعث تغییراتی در تعداد و عملکرد سلول‌های ایمنی شود.

تأثیر استرس بر تعداد سلول‌های ایمنی

استرس می‌تواند باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شود. گلبول‌های سفید خون سلول‌های اصلی سیستم ایمنی هستند که به مبارزه با عوامل بیماری‌زا می‌پردازند. کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری شود.

تأثیر استرس بر عملکرد سلول‌های ایمنی

استرس می‌تواند باعث کاهش عملکرد سلول‌های ایمنی شود. به‌عنوان مثال، استرس می‌تواند باعث کاهش تکثیر لنفوسیت‌ها شود. لنفوسیت‌ها سلول‌های ایمنی مهمی هستند که به تولید پادتن و مبارزه با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. کاهش تکثیر لنفوسیت‌ها می‌تواند باعث کاهش توانایی بدن در مبارزه با عوامل بیماری‌زا شود.

ارتباط بین مدت زمان استرس و تأثیر آن بر سیستم ایمنی

تحقیقات نشان داده‌اند که مدت زمان استرس می‌تواند تأثیر آن را بر سیستم ایمنی افزایش دهد. به‌عنوان مثال، استرس طولانی‌مدت می‌تواند باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون بیشتری شود.

ارتباط بین نوع استرس و تأثیر آن بر سیستم ایمنی

تحقیقات نشان داده‌اند که نوع استرس نیز می‌تواند تأثیر آن را بر سیستم ایمنی تغییر دهد. به‌عنوان مثال، استرس درون‌فردی (مانند طلاق و سوگواری) نسبت به استرس ناشی از عوامل خارجی (مانند امتحان یا بیکاری) تأثیر بیشتری بر سیستم ایمنی دارد.

ارتباط بین وضعیت روانی منفی و تأثیر آن بر سیستم ایمنی

تحقیقات نشان داده‌اند که وضعیت روانی منفی مانند اضطراب و افسردگی نیز می‌تواند تأثیر منفی بر سیستم ایمنی داشته باشد. به‌عنوان مثال، اضطراب و افسردگی می‌توانند باعث کاهش تکثیر لنفوسیت‌ها و سلول‌های کشنده‌ی طبیعی شوند.

چگونه استرس سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌ دهد؟

استرس می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد. یکی از این تأثیرات، تضعیف سیستم ایمنی بدن است. سیستم ایمنی بدن از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها محافظت می‌کند.

مکانیسم‌ های تأثیر استرس بر سیستم ایمنی

مکانیسم‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند توضیح دهند چگونه استرس سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از این مکانیسم‌ها، تأثیر استرس بر ترشح هورمون‌ها است. استرس باعث ترشح هورمون‌هایی مانند کورتیزول و کاته‌کولامین‌ها می‌شود. این هورمون‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم بر عملکرد سلول‌های ایمنی تأثیر بگذارند.

اثر کورتیزول بر سیستم ایمنی

کورتیزول یک هورمون استرس است که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. کورتیزول می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد سلول‌های ایمنی تأثیر بگذارد. به‌عنوان مثال، کورتیزول می‌تواند باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شود. گلبول‌های سفید خون سلول‌های مهمی هستند که در مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند.

اثر کاته‌ کولامین‌ ها بر سیستم ایمنی

کاته‌کولامین‌ها گروهی از هورمون‌ها هستند که شامل اپی‌نفرین، نوراپی‌نفرین و دوپامین می‌شوند. کاته‌کولامین‌ها نیز می‌توانند به‌طور مستقیم بر عملکرد سلول‌های ایمنی تأثیر بگذارند. به‌عنوان مثال، کاته‌کولامین‌ها می‌توانند باعث کاهش تکثیر لنفوسیت‌ها شوند. لنفوسیت‌ها سلول‌های مهمی هستند که در تولید پادتن‌ها و مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند.

اثر دیگر مکانیسم‌ ها بر سیستم ایمنی

علاوه بر تأثیر استرس بر ترشح هورمون‌ها، مکانیسم‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند توضیح دهند چگونه استرس سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال، استرس می‌تواند باعث تغییر در عادات غذایی، خواب و ورزش شود. این تغییرات نیز می‌توانند تأثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشند.

ارتباط بین استرس و بیماری

تحقیقات نشان داده‌اند که استرس با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف مرتبط است. به‌عنوان مثال، استرس با افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های خودایمنی مرتبط است.