سرطان دهانه رحم

رحم، عضوی شگفت‌انگیز در دستگاه تناسلی زنان، نقشی حیاتی در تولید مثل ایفا می‌کند. این اندام گلابی شکل، محل رشد و پرورش جنین است. رحم از بافتی عضلانی و کشسان تشکیل شده است. این ویژگی، قابلیت تغییر اندازه را به رحم می‌دهد تا با رشد جنین، فضای کافی برای او فراهم شود. رحم به طور کلی به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم می‌شود. بخش فوقانی شامل فوندوس (بالای رحم)، لوله‌های فالوپ (مجاری انتقال تخمک)، تخمدان‌ها (تولید کننده تخمک) و لیگامان‌ها (رباط‌های نگهدارنده) است. بخش تحتانی شامل بدنه رحم، ایستموس (محل اتصال رحم به لوله‌های فالوپ)، دهانه رحم و واژن (مجرای خروج) است. عملکرد:

• قاعدگی: رحم به طور منظم، لایه داخلی خود را ریزش می‌کند که به آن قاعدگی می‌گویند.
• بارداری: در صورت لقاح تخمک، رحم محل لانه‌گزینی و رشد جنین می‌شود.
• زایمان: پس از تکامل جنین، رحم با انقباضات خود، او را به دنیا می‌آورد.

اجزای تشکیل دهنده رحم

بخش تحتانی رحم:

دهانه رحم: دروازه ای به سوی دنیای درون

دهانه رحم، پل ارتباطی بین رحم و واژن است. این بخش بافتی عضلانی و رشته‌ای دارد و با نام سرویکس نیز شناخته می‌شود.

بدنه رحم: گهواره ای برای پرورش نطفه

بدنه رحم، قسمت اصلی رحم است که از زیر لوله‌های فالوپ آغاز شده و به سمت پایین ادامه می‌یابد. این بخش هرچه به سمت پایین می‌رود، باریک‌تر می‌شود.

ایستموس: مرز بین دو دنیا

ایستموس، ناحیه‌ای بین بدنه و دهانه رحم است که در واقع محل شروع باریک شدن رحم است.

واژن: کانالی شگفت انگیز

واژن، عضوی عضلانی و کشسان است که مسیر دخول در رابطه جنسی، عبور خون قاعدگی و خروج نوزاد در هنگام تولد را فراهم می‌کند.

بخش فوقانی رحم:

فوندوس: گنبدی در بالای رحم

فوندوس، بزرگ‌ترین بخش رحم است که به لوله‌های فالوپ متصل است و ظاهری گنبدی شکل دارد.

لوله‌های فالوپ: مسیری برای رسیدن به باروری

لوله‌های فالوپ، مسیر انتقال سلول‌های اسپرم به تخمک هستند و شرایط مناسب برای لقاح را فراهم می‌کنند.

لیگامان‌ها: حامیان ارگان‌های داخلی

لیگامان‌ها مجموعه‌ای از رباط‌ها هستند که از قسمت‌های داخلی دستگاه تناسلی در لگن حمایت می‌کنند.

تخمدان‌ها: نگین‌های تولید مثل

تخمدان‌ها، دو اندام بیضی شکل هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. تخمک‌ها در تخمدان ساخته شده و همچنین هورمون‌های استروژن و پروژسترون نیز در این عضو تولید می‌شوند.

سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم، بیماری خاموشی است که از دهانه رحم، بخش انتهایی رحم که به واژن متصل می‌شود، آغاز می‌شود.

آغاز بیماری:

این بیماری زمانی شروع می‌شود که سلول‌های دهانه رحم دچار تغییر شکل شده و به سلول‌های پیش سرطانی تبدیل می‌شوند.

پیشرفت بیماری:

همیشه سلول‌های پیش سرطانی منجر به سرطان نمی‌شوند. تنها در صورتی که این سلول‌ها رشدی غیرطبیعی داشته باشند، سرطان دهانه رحم شکل می‌گیرد.

عوامل خطر:

• عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): شایع‌ترین عامل خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم
• سیگار کشیدن: افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم
• ضعف سیستم ایمنی: افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم
• سابقه خانوادگی: افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم

علائم:

• خونریزی غیرطبیعی واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• ترشحات غیرطبیعی واژن
• خستگی دائمی
• درد ناحیه شکمی
• از بین رفتن اشتها
• درد در بخش لگنی
• کاهش وزن بی دلیل
• نیاز به دفع ادرار مکرر

پیشگیری:

• واکسیناسیون HPV: موثرترین روش پیشگیری از سرطان دهانه رحم
• معاینات منظم Pap: تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم
• استفاده از کاندوم: کاهش خطر ابتلا به HPV

تشخیص:

• معاینه Pap
• کولپوسکوپی
• بیوپسی

درمان:

• جراحی
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی

انواع مختلف سرطان دهانه رحم

انواع:

• کارسینوم سلول سنگفرشی: شایع‌ترین نوع سرطان دهانه رحم (80 تا 90 درصد موارد) که از سلول‌های سطحی دهانه رحم شروع می‌شود.
• آدنوکارسینوم: نوع دوم سرطان دهانه رحم (10 تا 20 درصد موارد) که از سلول‌های غدد داخلی دهانه رحم شروع می‌شود.

مراحل:

سرطان دهانه رحم در 4 مرحله پیشرفت می‌کند:

مرحله 1:

• سرطان فقط در دهانه رحم وجود دارد.
• به سایر اندام‌ها گسترش نیافته است.

مرحله 2:

• سرطان به فراتر از دهانه رحم گسترش یافته است.
• به قسمت فوقانی واژن یا بافت‌های اطراف رحم رسیده است.

مرحله 3:

• سرطان به لگن یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
• به سایر اندام‌ها (مثانه، روده) گسترش نیافته است.

مرحله 4:

• سرطان به اندام‌های دوردست (کبد، ریه‌ها) گسترش یافته است.

تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم، شانس درمان موفقیت‌آمیز را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. معاینات منظم Pap و واکسیناسیون HPV، گام‌های مهمی در پیشگیری از این بیماری هستند.

در صورت مشاهده هرگونه علائم، به پزشک مراجعه کنید. علائم سرطان دهانه رحم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی غیرطبیعی واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• ترشحات غیرطبیعی واژن

علت سرطان دهانه رحم چیست؟

سرطان دهانه رحم، ریشه در عفونتی خاموش با ویروسی به نام HPV یا پاپیلومای انسانی دارد. این ویروس که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، در برخی موارد منجر به بروز این سرطان می‌شود.

خانواده ی پرجمعیت HPV:

دنیای پزشکی بیش از 100 نوع ویروس HPV را می‌شناسد که تنها برخی از آن‌ها با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند. HPV-16 و HPV-18، دو نوعی هستند که بیشترین خطر ابتلا به سرطان را به همراه دارند.

شباهتی تکان دهنده:

نکته ی جالب توجه این است که عامل ایجاد کننده زگیل تناسلی نیز همین ویروس HPV است.

نقش HPV در سرطان دهانه رحم:

• عفونت با HPV: اولین قدم در ابتلا به سرطان دهانه رحم
• تغییر شکل سلول‌ها: عفونت HPV می‌تواند باعث تغییر شکل سلول‌های دهانه رحم شود.
• رشد غیرطبیعی: در برخی موارد، سلول‌های تغییر شکل یافته رشدی غیرطبیعی پیدا کرده و به سرطان تبدیل می‌شوند.

عوامل خطر:

• شروع زودهنگام فعالیت جنسی: افزایش خطر ابتلا به HPV
• داشتن شرکای جنسی متعدد: افزایش خطر ابتلا به HPV
• ضعف سیستم ایمنی: افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم
• سیگار کشیدن: افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم