هماتوم در بارداری چیست و چه عوارضی دارد؟

هماتوم در بارداری، که hema یعنی خون و toma یعنی ورم در حقیقت تجمع غیرطبیعی خون بین جفت و دیواره رحم است. این عارضه که با نام‌های خونریزی یا هماتوم ساب کوریونیک نیز شناخته می‌شود، در حدود ۳ درصد از تمام بارداری‌ها رخ می‌دهد. هماتوم در بارداری شایع‌ترین علت خونریزی در سه ماهه اول بارداری است.

علائم هماتوم بارداری

• لکه بینی یا خونریزی از واژن که ممکن است خفیف یا شدید باشد.

در برخی موارد، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد و فقط در سونوگرافی تشخیص داده شود.

علل هماتوم بارداری

• ناهنجاری‌های رحم، مانند رحم دو شاخه یا رحم سپتوم دار
• سابقه سقط جنین مکرر
• ضربه محکم وارد شدن به شکم مادر
• مصرف برخی داروها یا مواد مخدر، مانند کوکائین یا مت‌آمفتامین
• انعقاد خون
• یک عارضه جدی به نام  پره‌اکلامپسی که فشار خون بالا و نارسایی اندام‌ها را شامل می شود
• بلند کردن جسم های سنگین
• سابقه عفونت‌ های پیاپی لگن
• سابقه کورتاژ، جراحی برای خارج کردن جنین یا جفت از رحم

رایج‌ترین عوامل خطر:

• سن بالای مادر
• چاقی
• سیگار کشیدن
• لقاح مصنوعی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

• درد شدید و ناگهانی در ناحیه شکم
• احساس سبکی سر یا غش
• علائم جدید واژینال، مانند درد، خارش یا ترشحات
• تب
• دفع بافت از واژن

روش‌ های درمان هماتوم بارداری

درمان‌ های حمایتی

در صورت خونریزی خفیف، پزشک ممکن است درمان‌های حمایتی زیر را توصیه کند:

• استراحت مطلق: استراحت مطلق به بهبود هماتوم و کاهش خونریزی کمک می‌کند.
• پرهیز از رابطه جنسی: ارگاسم می‌تواند باعث انقباض دیواره رحم و افزایش خونریزی شود.
• مصرف مایعات کافی: مصرف مایعات کافی به جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک می‌کند.

درمان‌ های دارویی

در صورت خونریزی شدید یا خطر سقط جنین، پزشک ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:

• استروژن و پروژسترون: این داروها می‌توانند به کاهش خونریزی و جلوگیری از سقط جنین کمک کنند.
• داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

جراحی

جراحی تنها در موارد نادر و شدید هماتوم بارداری که باعث سقط جنین یا زایمان زودرس شده است، انجام می‌شود. در این موارد، جراحی برای برداشتن هماتوم یا ترمیم آسیب به جفت انجام می‌شود.

روش‌ های تشخیص هماتوم در بارداری

تشخیص اولیه

در صورت بروز خونریزی واژینال در دوران بارداری، پزشک معمولاً معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و آزمایش خون را تجویز می‌کند. آزمایش خون می‌تواند به تعیین اینکه آیا خونریزی ناشی از هماتوم بارداری است یا خیر، کمک کند.

سونوگرافی

سونوگرافی رایج‌ترین روش تصویربرداری برای تشخیص هماتوم بارداری است. سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از داخل بدن استفاده می‌کند. سونوگرافی می‌تواند وجود یا عدم وجود هماتوم را نشان دهد، اندازه هماتوم را تخمین بزند و وضعیت جنین را ارزیابی کند.

محدودیت‌های سونوگرافی

سونوگرافی در اکثر موارد قادر به نشان دادن هماتوم‌های کوچک نیست. همچنین، سونوگرافی گاهی اوقات می‌تواند نتیجه را به اشتباه مثبت نشان دهد. در این موارد، پزشک ممکن است روش‌های تصویربرداری دیگری را تجویز کند.

تصویربرداری دیگر

در موارد نادری که هماتوم بارداری با سونوگرافی قابل تشخیص نیست، پزشک ممکن است روش‌ تصویربرداری MRI استفاده کند از سی تی اسکن استفده نمی شود زیرا می‌تواند جنین را در معرض پرتو قرار دهد و سقط شود. MRI از امواج مغناطیسی برای ایجاد تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌کند. MRI می‌تواند هماتوم‌های کوچک را تشخیص دهد، اما در دوران بارداری از آن به ندرت استفاده می‌شود زیرا جنین را در معرض میدان مغناطیسی قرار می‌دهد.

عوارض هماتوم در بارداری

در اکثر موارد، هماتوم بارداری خطر کمی برای جنین دارد. در واقع، در بسیاری از موارد، هماتوم‌ها به طور خودبه‌خود برطرف می‌شوند و هیچ عوارضی برای جنین ایجاد نمی‌کنند.

با این حال، در موارد نادر، هماتوم بارداری ممکن است منجر به بروز عوارض زیر برای جنین شود:

• سقط جنین: خطر سقط جنین در زنان مبتلا به هماتوم بارداری کمی افزایش می‌یابد. این خطر با اندازه و موقعیت هماتوم ارتباط دارد. هماتوم‌های بزرگ‌تر و هماتوم‌هایی که در قسمت بالای رحم قرار دارند، خطر سقط جنین را بیشتر می‌کنند.
• زایمان زودرس: هماتوم بارداری در سه ماهه دوم بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
• وزن کم هنگام تولد: نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به هماتوم بارداری، معمولاً وزن کمتری نسبت به نوزادان متولد شده از مادران بدون هماتوم دارند.

عوارض هماتوم برای مادر

در اکثر موارد، هماتوم بارداری خطر کمی برای مادر دارد. با این حال، در موارد نادر، هماتوم بارداری ممکن است منجر به بروز عوارض زیر برای مادر شود:

• خونریزی شدید: در موارد نادر، هماتوم بارداری ممکن است باعث خونریزی شدید شود. این خونریزی می‌تواند منجر به کم‌خونی یا سایر مشکلات سلامتی شود.
• فشار خون بالا: در موارد نادر، هماتوم بارداری می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. این امر می‌تواند خطر زایمان زودرس و سایر عوارض را افزایش دهد.
• نیاز به زایمان سزارین: در موارد نادر، هماتوم بارداری می‌تواند باعث پارگی جفت یا سایر مشکلاتی شود که نیاز به زایمان سزارین را افزایش می‌دهد.