علائم فتق بعد از سزارین

زایمان سزارین، عملی برای به دنیا آوردن نوزاد از طریق برش شکم و رحم است. این عمل ممکن است به دلایل مختلفی انجام شود، از جمله:

• موقعیت نامناسب نوزاد، مانند قرار گرفتن سر نوزاد به سمت بالا یا پشت
• سابقه سزارین قبلی
• مشکلات سلامتی مادر یا نوزاد، مانند دیابت یا فشار خون بالا

فتق یکی از عوارض احتمالی، اما نادر، سزارین است. فتق زمانی اتفاق می‌افتد که یک اندام داخلی از طریق یک سوراخ در دیواره شکم بیرون می‌زند. در مورد زایمان سزارین، فتق معمولاً در محل برش ایجاد می‌شود.

فتق چیست؟

فتق، بیرون‌زدگی یک اندام یا بافت از طریق یک سوراخ یا شکاف در دیواره بدن است. در فتق برشی، یک اندام یا بافت از طریق برش سزارین بیرون می‌زند.

عواملی که خطر ابتلا به فتق برشی را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• اضافه وزن یا چاقی
• بزرگ بودن برش سزارین
• دیابت
• ضعف بافت‌های شکم

علائم فتق بعد از سزارین

تورم در محل زخم سزارین

بارزترین علامت فتق برشی، تورم در محل زخم سزارین است. این تورم ممکن است به صورت یک توده یا برآمدگی در محل زخم یا اطراف آن ظاهر شود. فتق برشی معمولاً بلافاصله پس از سزارین رخ نمی‌دهد و ممکن است چند ماه پس از زایمان ظاهر شود. این تورم معمولاً در شرایط زیر بیشتر به چشم می‌آید:

• هنگام ایستادن
• هنگام انجام فعالیت‌های بدنی، مانند بلند کردن اجسام سنگین
• هنگام سرفه کردن

پوست شکم پس از زایمان سزارین ممکن است شل، تورفته یا برآمده شود. به همین دلیل ممکن است تشخیص فتق برشی از تورم ناشی از بهبودی زخم دشوار باشد.

درد یا ناراحتی

فتق برشی گاهی اوقات باعث درد یا ناراحتی می‌شود، به خصوص زمانی که تورم در محل زخم بیشتر است. زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند ممکن است به سختی متوجه این علامت شوند. زیرا فرایند بهبودی زخم سزارین نیز می‌تواند باعث درد و ناراحتی شود. اما درد ناشی از فتق برشی معمولاً بیشتر از درد ناشی از بهبودی زخم طول می‌کشد.

حالت تهوع یا یبوست

فتق برشی می‌تواند باعث ناراحتی در ناحیه شکم شود. این ناراحتی می‌تواند شامل حالت تهوع و حتی استفراغ باشد. یبوست نیز از دیگر علائم ناراحتی در ناحیه شکم است. زیرا فتق برشی می‌تواند باعث جابه‌جایی روده شود. در نتیجه، تخلیه روده با مشکل روبه‌رو خواهد شد.

نرخ بروز فتق برشی بعد از سزارین چیست؟

تحقیقات نشان می‌دهد که از هر هزار عمل سزارین، دو مورد منجر به بروز فتق می‌شود که ظرف ده سال پس از زایمان به جراحی نیاز دارند. البته این احتمال وجود دارد که زنان بیشتری بعد از سزارین دچار فتق شوند، اما ممکن است تا مدت‌ها جراحی نکنند یا هیچ‌وقت این کار را انجام ندهند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که احتمال بروز فتق برشی بعد از سزارین در زنانی که جای برش عملشان عمودی است بیشتر از زنانی است که تحت برش افقی قرار می‌گیرند. نیمی از فتق‌های پس از سزارین ظرف یک سال باعث بروز علائم می‌شوند. فتق برشی نوعی فتق شکمی است. یعنی فتق از عضلات شکم بیرون می‌زند. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از موارد فتق در این دسته قرار می‌گیرند.

تشخیص فتق بعد از سزارین

پزشک زنان با معاینه فیزیکی و دیدن برآمدگی در محل زخم سزارین می‌تواند فتق برشی را تشخیص دهد. با این حال، شرایط دیگری نیز ممکن است بعد از سزارین رخ دهند که علائم مشابهی با فتق دارند. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمل
• هماتوم
• اندومتریت دیواره شکم
• پارگی روده
• عفونت جای زخم

در صورت بروز علائم فتق برشی، پزشک برای رد کردن احتمال سایر مشکلات و تایید فتق یا بررسی این که آیا روده در فتق گرفتار شده، ممکن است عکس‌برداری تجویز کند. از جمله روش‌های عکس‌برداری که می‌توان استفاده کرد، می‌توان به سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن اشاره کرد.

درمان فتق برشی بعد از سزارین

جراحی معمولاً تنها راه درمان فتق برشی است. پزشک ممکن است تا زمانی که فرد دچار علائم خاصی نشود، جراحی را توصیه نکند.

از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بزرگ‌تر و برجسته‌تر شدن فتق
• ایجاد مشکل یا ناراحتی در انجام فعالیت‌های روزمره
• محبوس شدن فتق (روده در فتق گیر کرده و جریان خون کافی به آن نمی‌رسد و در نتیجه فرد دچار درد شدید می‌شود)
• محبوس شدن فتق امری نادر است و در صورت بروز، یک وضعیت اورژانسی تلقی می‌شود.

هیچ دارویی برای کوچک کردن فتق وجود ندارد. برخی از زنان از شکم‌بند استفاده می‌کنند که یک کمربند ارتجاعی است و از بیرون‌زدگی فتق جلوگیری می‌کند. این روش باعث از بین رفتن فتق نمی‌شود، اما به تسکین علائم کمک می‌کند. تنها جراحی می‌تواند ظاهر فتق را کاهش دهد. جراح با معاینه فتق می‌تواند روش خاصی برای درمان آن را پیشنهاد دهد. برخی از جراحان عمل باز را توصیه می‌کنند. در این روش، برش بزرگتری برای درمان فتق انجام می‌شود. لاپاروسکوپی یا روش‌های کم‌تهاجمی دیگر نیز وجود دارند که شامل برش کوچک‌تری برای دسترسی به ناحیه مورد نظر می‌شوند.