داروی زولپیدم (Zolpidem) چیست؟

زولپیدم یک داروی خواب آور است که برای بیمارانی که به اختلال خواب مبتلا هستند، استفاده می‌شود. این دارو با کاهش تأخیر در فرو رفتن به خواب و افزایش مدت زمان خواب، تأثیر می‌گذارد. برای کسب اطلاعات بیشتر، با ما همراه باشید.
زولپیدم به عنوان یک داروی پیشرفته از دسته ضدافسردگی‌ها و تنظیم‌کننده‌های خواب شناخته می‌شود که به تنهایی یا به همراه دیگر داروها برای درمان اختلالات خواب استفاده می‌شود. این دارو با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، قابلیت بهبود کیفیت و مدت زمان خواب را دارا است. علاوه بر این، زولپیدم داروی موثری در کاهش اضطراب و آرامش بخشیدن به نگرانی‌های روانی مرتبط با مشکلات خواب است. در این مقاله، به بررسی شکل دارو، موارد استفاده، مکانیسم عمل، دوز و زمان مصرف، موارد احتیاط و ممنوعیت‌های مصرف داروی زولپیدم پرداخته خواهد شد.

اشکال دارویی زولپیدم

داروی زولپیدم در دو شکل دارویی کپسول ۵ میلی‌گرم و ۱۰ میلی‌گرم در بازار ایران موجود است. داروهای هم‌گروه شامل مپروبامات، هیدروکسی‌زین، بوسپیرون، کلرال‌هیدراته، دکس‌مدتومیدین، دروپریدول، اس‌زوپیکلون، راملتون و … می‌باشند.

موارد مصرف داروی زولپیدم

این دارو برای درمان موقت افرادی که مشکل خواب رفتن دارند، به کار می‌رود. اگر مشکلات خواب دیگری مانند ناتوانی در خوابیدن در طول شب دارید، ممکن است این دارو برای شما مناسب باشد. داروی زولپیدم به عنوان یک خواب‌آور شناخته می‌شود. این دارو بر روی بخش‌های خاصی از مغز اثر می‌گذارد تا شما را آرام کند و به شما کمک کند سریع‌تر بخوابید. اگر پس از مصرف این دارو متوجه شدید که بعضی از فعالیت‌ها را انجام داده‌اید (یعنی فراموشی کرده‌اید ولی بعداً به یادتان آمد)، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که به این دارو واکنش نشان دهید، نباید از داروهای مشابه (مانند اس‌زوپیکلون) استفاده کنید.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی زولپیدم

مکانیسم عمل زولپیدم پیرازولوپیریمیدین است؛ یک آگونیست کمپلکس گیرنده GABA-BZD. این گیرنده‌ها به طور گسترده در مغز پراکنده هستند و با اتصال به محل گیرنده‌های گابا، باعث افزایش اثرات انتقال عصبی این واسطه شیمیایی می‌شوند. این اتصال منجر به باز شدن کانال کلراید بر روی رسپتور می‌شود که باعث افزایش پلاریزاسیون نورون می‌گردد. این دارو در نهایت توسط ادرار ۷۰٪ و مدفوع ۱۷٪ دفع می‌شود.

رژیم مصرف داروی زولپیدم

این دارو را طبق دستور پزشک به صورت خوراکی مصرف کنید. داروی زولپیدم بسیار سریع اثر می‌گذارد، بنابراین مصرف آن درست قبل از رفتن به خواب یا در زمان خواب رفتن اهمیت دارد. هنگام استفاده از این دارو، به خاطر داشته باشید که باید زمان کافی برای خواب مناسب (حدود ۸ تا ۹ ساعت) در نظر بگیرید. در برخی از بیماران، مصرف این دارو ممکن است باعث از دست رفتن حافظه یا کاهش کامل هوشیاری شود، به همین دلیل توصیه می‌شود از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند (مانند رانندگی) خودداری کنید.

زمان مصرف کپسول زولپیدم

مدت زمان مصرف داروی زولپیدم بستگی به وضعیت پزشکی، سن و پاسخ فرد به درمان دارد. به طور معمول، این دارو به مدت کوتاهی تجویز می‌شود و پزشک به شما می‌گوید کی باید مصرف آن را قطع یا کاهش دهید. در بعضی از بیماران پس از قطع زولپیدم، علائمی مانند اضطراب یا مشکل در خواب رفتن (بی خوابی برگشتی) مشاهده می‌شود. اگر به طور ناگهانی مصرف این دارو را قطع کنید، ممکن است علائم ترک (مانند افسردگی غیرمعمول، اضطراب، گرفتگی معده یا عضله، استفراغ، تعریق، لرزش یا تشنج) برای شما ایجاد شود.

نکاتی در رابطه با مصرف زولپیدم:

– این دارو به صورت کوتاه مدت توسط پزشک برای درمان بی‌خوابی تجویز می‌شود.
– در ابتدا، دوز پیشنهادی ۱۰ میلی‌گرم است و برای افراد با وزن کمتر، دوز ۵ میلی‌گرم توصیه می‌شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به دوز ۲۰ میلی‌گرم باشد اگر فرد از دوز کمتر بهره‌مند نشود.
– مصرف و دوز پیشنهادی این دارو برای کودکان توسط سازنده مشخص نشده است.
– در سالمندان، زولپیدم برای درمان کوتاه مدت بی‌خوابی توصیه می‌شود و دوز پیشنهادی ۵ میلی‌گرم در روز است. مقدار کلی مصرف آن نباید از ۱۰ میلی‌گرم بیشتر شود.
– پس از مصرف زولپیدم، بعضی افراد ممکن است از خواب بیدار شده و بدون اطلاع به انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی یا خوردن غذا بپردازند. این افراد پس از بیدار شدن، اغلب چیزی را به یاد نمی‌آورند (فراموشی کوتاه‌مدت). استفاده از زولپیدم ممکن است در برخی افراد باعث فراموشی کوتاه‌مدت شود، بنابراین به شدت توصیه می‌شود از مصرف این دارو بدون نسخه پزشک خودداری کنید.

قبل از استفاده از داروی زولپیدم، در صورتی که حساسیتی نسبت به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو دارید، باید از مصرف آن خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت شود. اگر سابقه‌ای از مشکلات کبدی، فشار خون بسیار بالا یا پایین، مشکلات تنفسی (مانند آسم)، افسردگی، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل) وجود دارد، باید با پزشک خود درباره خطرات استفاده از این دارو مشورت کنید. همچنین مصرف الکل یا ماری جوانا (حشیش) می‌تواند منجر به سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود.

در صورتی که به نارسایی کبدی خفیف تا متوسط ​​مبتلا هستید، باید احتیاط کنید. استفاده از این دارو در صورت نارسایی شدید کبدی توصیه نمی‌شود. همچنین در بیماران مبتلا به بیماری‌های تنفسی یا بیمارانی که افسردگی بالینی دارند، باید مراقبت کنید، زیرا شرایط ممکن است بدتر شود. درمان باعث خواب آلودگی و کاهش سطح هوشیاری می‌شود و بیماران، به ویژه افراد مسن، در معرض خطر افتادن هستند.

گزارش‌ها نشان می‌دهند که در بیماران عمدتاً افسرده که تحت درمان با داروهای آرام بخش یا خواب‌آور قرار دارند، بدتر شدن افسردگی از جمله افکار و اعمال خودکشی (از جمله خودکشی‌های کامل) گزارش شده است. همچنین، در گزارش‌های پس از بازاریابی نشان داده شده است که رفتارهای خواب پیچیده ممکن است با مصرف دارو به تنهایی در دوزهای توصیه شده یا با مصرف همزمان الکل یا سایر داروهای مضعف سیستم عصبی مرکزی رخ دهد.

تنظیم دقیق دوز دارو و داروهای دیگر مضعف سیستم عصبی مرکزی همزمان ممکن است در صورت تجویز دارو به همراه این عوامل ضروری باشد، زیرا این ترکیب توصیه می‌شود که قبل از استفاده از داروی زولپیدم، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما بهترین راهنمایی را برای استفاده از این دارو در شرایط خاص شما می‌تواند ارائه کند و بررسی خطرات و فواید آن را به شما توضیح دهد.

عوارض جانبی قرص زولپیدم (Zolpidem):

– از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت یا عدم هماهنگی، به‌ویژه در ۲ ساعت اول پس از مصرف دارو در برخی بیماران گزارش شده است. مصرف درست دارو قبل از به خواب رفتن، خطر این عوارض را کاهش می‌دهد.
– در صورت بروز هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شدن آنها، باید فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع داده شود.
– در صورت بروز عوارض جانبی جدی مانند تغییرات روانی یا خلقی (مانند بی‌قراری، گیجی، دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد، افکار نادر خودکشی)، رفتار غیرعادی و غیره، مصرف دارو باید قطع و به پزشک مراجعه شود.

عوارض جانبی دیگر شامل موارد زیر می‌شوند:

– سردرد
– سرگیجه
– حالت تهوع
– درد شکم
– ضعف
– دیسمنوره (اختلالات قاعدگی)
– درد چشم
– فراموشی
– پارستزی (اختلالات حرکتی)
– لرزش

تداخل دارویی زولپیدم:

– تداخلات رده X (پرهیز): شامل آزلاستین (نازال)، برومپریدول، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، ریفامپین، سدیم اکسیبات، علف چای و تالیدومید می‌شود. لطفاً از مصرف همزمان با این داروها پرهیز کنید.

– داروهای کاهش اثرات زولپیدم: شامل دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینب، ایووسیدنیب، میتوتان، ریفامپین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، علف چای، توسیلیزومب، کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4 و دابرافنیب می‌باشند.

– داروهایی که اثراتشان توسط زولپیدم افزایش می‌یابد: شامل آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، بوپرنورفین، کاربامازپین، فلونیترازپام، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، سدیم اکسیبات، سوورکسانت و تالیدومید است.

-داروهاییکه ممکن است با زولپیدم تداخل داشته باشند شامل:

– آنتی‌هیستامین‌ها مانند ستیریزین، دیپنهیدرامین و سمپاتیدین
– آنتی‌دپرسانت‌ها مانند فلوئوکستین، سرترالین و اسکیتالوپرام
– بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام، لورازپام و آلپرازولام
– آنتی‌روماتیسمی‌ها مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و دیکلوفناک
– آنتی‌روعتی‌ها مانند متوکلوپرامید و اونانسترون
– الکل و دیگر مهارکننده‌های سیستم عصبی مرکزی

لطفاً قبل از شروع مصرف زولپیدم، به پزشک خود اطلاع دهید درباره همه داروهایی که شما ممکن است مصرف کنید، از جمله داروهای تجویزی، محصولات آزمایشگاهی و مکمل‌های غذایی. همچنین، هرگونه تغییر در علائم و عوارض در حین مصرف زولپیدم را به پزشک خود اطلاع دهید.

مصرف داروی زولپیدم (Zolpidem) در دوران بارداری و شیردهی

در دوران بارداری، زولپیدم در گروه C از نظر خطرات استفاده قرار می‌گیرد، به این معنی که در شرایط خاص و با نظارت ویژه پزشک قابل استفاده است. تاکنون، مطالعات درباره خطرات زولپیدم در دوران بارداری نشان داده نشده است و مطالعات انسانی مربوط به این موضوع در دسترس نیستند.

شرایط نگهداری داروی زولپیدم:

برای نگهداری داروی زولپیدم، آن را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت قرار دهید. همچنین، تمامی داروهای شیمیایی و گیاهی باید خارج از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند. توصیه می‌شود دارو را طبق اصول بهداشتی دور بریزید و از ریختن آن در خیابان، فاضلاب و مکان‌های مشابه خودداری کنید.

نکته پایانی درباره داروی زولپیدم:

با توجه به این مقاله، می‌توان به محبوبیت و کاربرد گسترده داروی زولپیدم در مدیریت و درمان اختلالات خواب اشاره کرد. اختلالات خواب مشکلاتی شایع هستند که تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی و سلامت عمومی افراد دارند. زولپیدم به عنوان یک داروی مؤثر و اثبات‌شده در کمک به بهبود مشکلات خواب و کاهش اضطراب‌های روانی مرتبط با آن شناخته می‌شود. با این حال، مصرف داروهای خواب یا داروهای مشابه ممکن است منجر به اعتیاد یا عوارض خطرناکی شود، از جمله تغییرات در روانشناسی یا رفتار (مانند بی‌قراری، گیجی، دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد، افکار نادر خودکشی) و رفتارهای غیرعادی.