اگزمای دیشیدروتیک

اگزمای دیشیدروتیک (Dyshidrotic eczema) نوعی بیماری پوستی است که در آن کف دست‌ها، پاها و انگشتان درگیر تاول‌های کوچک و خارش‌دار می‌شوند. این بیماری به نام‌های دیگری همچون دیسیدروزیس، اگزمای پا و دست، پومفولیکس (Pompholyx)، اگزمای تاولی یا اگزمای کف پلانتار نیز شناخته می‌شود.

علت اگزمای دیشیدروتیک

با وجود تحقیقات فراوان، هنوز علت دقیقی برای اگزمای دیشیدروتیک شناخته نشده است. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند و در افراد بین ۲۰ تا ۴۰ سال شایع‌تر است.

عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:

تماس با فلزات، به‌خصوص نیکل: نیکل در بسیاری از جواهرات، سکه‌ها و اشیاء فلزی دیگر یافت می‌شود.
استرس: استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
مواد شوینده لباس: مواد شوینده لباس می‌توانند پوست را تحریک کنند و باعث اگزمای دیشیدروتیک شوند.
آلرژی‌های فصلی: آلرژی‌های فصلی مانند تب یونجه می‌تواند خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
هوای گرم و مرطوب: هوای گرم و مرطوب می‌تواند باعث تعریق بیشتر دست‌ها و پاها شود و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
کف دست‌های عرق‌کرده و خیسی مکرر آن‌ها: رطوبت زیاد می‌تواند پوست را نرم کند و آن را در برابر تحریکات آسیب‌پذیرتر کند.
ابتلا به درماتیت آتوپیک در گذشته: افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک (اگزما) بیشتر در معرض خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک هستند.
ابتلا به آلرژی، مانند رینیت آلرژیک: افراد مبتلا به آلرژی بیشتر در معرض خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک هستند.
قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا محرک‌ها: قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا محرک‌ها مانند گرده، دود، مواد شیمیایی و عطر می‌تواند باعث تحریک پوست و تشدید اگزمای دیشیدروتیک شود.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند التهاب را در بدن افزایش دهد و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
اشعه UV: اشعه UV می‌تواند پوست را تحریک کند و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
فعالیت بیش از حد غدد عرق: فعالیت بیش از حد غدد عرق می‌تواند باعث تعریق بیشتر دست‌ها و پاها شود و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
فشار: فشار می‌تواند استرس را افزایش دهد و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
هوای خیلی گرم یا سرد: هوای خیلی گرم یا سرد می‌تواند پوست را تحریک کند و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.
هوای بسیار خشک یا مرطوب: هوای بسیار خشک یا مرطوب می‌تواند پوست را تحریک کند و خطر ابتلا به اگزمای دیشیدروتیک را افزایش دهد.

علائم اگزمای دیشیدروتیک

اولین علامت اگزمای دیشیدروتیک در اکثر موارد خارش ناگهانی و غیر منتظره کف دست‌ها، کناره‌های انگشتان یا کف پا است. پس از خارش سوزناک، تاول‌های ریز و کوچکی پر از مایع (وزیکول) ظاهر می‌شوند. این حباب‌های پر از مایع ممکن است رشد کنند و بزرگ‌تر شوند.

تاول‌های پر از مایع و خارش‌دار که معمولا در دست‌ها ظاهر می‌شوند، می‌توانند مشکلات زیادی برای فرد و فعالیت‌های روزانه او ایجاد کنند. این تاول‌ها به مرور زمان با عفونی شدن پوست دردناک‌تر شده و از داخل آن‌ها چرکی زرد یا سفید رنگ ترشح می‌شود.

این بیماری و علائم آن چند هفته مهمان فرد مبتلا خواهند بود و با گذشت زمان بدون هیچ دخالتی خوب می‌شوند. با این حال، ممکن است پس از مدتی مجددا عود کنند.

کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، گاهی علائم شایع دیگری را نیز تجربه می‌کنند. این علائم عبارتند از:

تاول‌های دردناک
پوست خارش‌دار و پوسته‌پوسته‌های روی تاول‌ها یا اطراف آن
افزایش عرق در اطراف تاول‌ها
پوست خشک و ترک‌خورده در زمان محوشدن تاول‌ها

تشخیص اگزمای دیشیدروتیک

بعد از مشاهده علائم اگزمای دیشیدروتیک، مراجعه به دکتر پوست برای بررسی و تشخیص دقیق ضروری است. زیرا برخی بیماری‌های پوستی دیگر نیز می‌توانند علائمی مشابه ایجاد کنند.

پزشک در طول معاینه:

سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند.
در مورد شغل، تفریحات و سابقه تکرار این تاول‌ها سوالاتی می‌پرسد.
حساسیت فیزیکی شما نسبت به فلزات، عوامل استرس‌زا و دیگر عوامل را بررسی می‌کند.
در صورت اطمینان از عدم وجود بیماری‌های بالینی دیگر و تشخیص اگزمای دیشیدروتیک، پزشک ممکن است آزمایش آلرژیک را تجویز کند. همچنین، زمان و شدت بیماری را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، داروهای مناسب را تجویز می‌کند.

آزمایش برای تشخیص اگزمای دیشیدروتیک

پزشک متخصص گاهی برای تشخیص دقیق‌تر از آزمایش‌های مختلفی کمک می‌گیرد تا با اطمینان داروی مورد نظر را تجویز کند. تست آلرژی، بیوپسی و آزمایش خون از نمونه این آزمایش‌ها هستند.

عوارض اگزمای دیشیدروتیک:

خارش و درد ناشی از تاول‌ها، عارضه و ناراحتی اصلی اگزمای دیشیدروتیک است. این عارضه ناخوشایند گاهی شدت پیدا می‌کند و فرد را محدود می‌کند.

عفونت: با خاراندن این نقاط، عفونت به زیر پوست نفوذ کرده و عارضه را دردناک‌تر می‌کند و خواب فرد را نیز به‌هم می‌ریزد.

عوارض دیگر:

ترک خوردن پوست: ترک خوردن پوست می‌تواند دردناک باشد و به عفونت منجر شود.
ضخیم شدن پوست: ضخیم شدن پوست می‌تواند ظاهر دست‌ها و پاها را تغییر دهد و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
مشکلات ناخن: اگزمای دیشیدروتیک می‌تواند باعث شکننده شدن ناخن‌ها و تغییر رنگ آنها شود.

درمان اگزمای دیشیدروتیک

کرم پیمکرولیموس (Pimecrolimus) یا پماد تاکرولیموس (Tacrolimus): این داروها برای درمان درماتیت اتوپیک استفاده می‌شوند و برای اگزمای دیشیدروتیک نیز کاربرد دارند.
نرم‌کننده یا مرطوب‌کننده قوی: برای بهبود خشکی پوست
کورتیکواستروئید: برای بهبود تاول‌های پوستی و کاهش التهاب
قرص یا کرم ضدخارش: در صورت نیاز

درمان اگزمای دیشیدروتیک شدیدتر:

داروهای ضدقارچ: در صورت وجود عفونت قارچی
قرص یا کرم استروئیدی: درمان خط اول
کرم‌ها یا پمادهای سرکوب‌کننده و تضعیف‌کننده‌ سیستم ایمنی: مانند آزاتیوپرین (Azathioprine) و مایکوفنولات موفتیل (Mycophenolate Mofetil)
درمان با نور (UV): در موارد مقاوم به درمان
دوپیکسنت (Dupixent): داروی جدیدی که برای درمان اگزمای شدید در بزرگسالان استفاده می‌شود
متوترکسات (Methotrexate): دارویی که برای درمان انواع مختلفی از بیماری‌های التهابی، از جمله اگزمای شدید، استفاده می‌شود
سیکلوسپورین (Cyclosporine): دارویی که برای سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود
سلسپت (Cellcept): دارویی که برای سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود.