سرفه کودکان | علت‌ ها و راه‌ های درمان

سرفه کودکان معمولاً نشانه این است که بدن کودک در تلاش است تا خود را از ماده‌ای تحریک‌کننده، مثلاً مخاط یا جسم خارجی، آزاد کند. سرفه ممکن است باعث ایجاد صدای بلندی در بدن کوچک کودک شود. در صورتی که کودک شما سرفه هایی بی دلیل داشته باشد بهتر است علت آن را متوجه شوید تا یا با درمان خانگی یا با داروها برای درمان آن اقدام نمایید.

علت‌ های سرفه کودکان

سرفه یک رفلکس طبیعی است که به پاکسازی تحریک کننده ها و مخاط از راه های هوایی کمک می کند. اگرچه سرفه گاه به گاه طبیعی است، اما سرفه ای که بیش از دو هفته طول بکشد مداوم تلقی می شود و ممکن است نشانه یک مشکل اساسی باشد. در اینجا برخی از علل شایع سرفه طولانی مدت در کودکان آورده شده است:

عفونت ها

• سرماخوردگی: شایع ترین علت سرفه در کودکان. معمولاً سرفه خفیف تا متوسطی ایجاد می کند که به تدریج بدتر می شود و سپس در عرض چند روز یا چند هفته از بین می رود.
• آنفولانزا: سرفه شدید و خشکی ایجاد می کند که می تواند چندین هفته طول بکشد. علائم دیگر ممکن است شامل تب، درد عضلانی، خستگی و سردرد باشد.
• کروپ: عفونت ویروسی که باعث التهاب راه هوایی می شود. سرفه ای شبیه پارس ایجاد می کند که معمولاً در شب بدتر می شود. سایر علائم ممکن است شامل تنفس دشوار، خس خس سینه و تب باشد.

رفلاکس اسید معده

رفلاکس اسید معده وضعیتی است که در آن اسید معده به داخل مری باز می گردد. این می تواند باعث سرفه، به خصوص در شب شود. سایر علائم ممکن است شامل سوزش سردل، مشکل در بلع و احساس توده در گلو باشد.

آسم

یک بیماری مزمن که باعث التهاب و تنگی راه هوایی می شود. این می تواند باعث سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس و سفتی قفسه سینه شود. علائم آسم اغلب با قرار گرفتن در معرض محرک هایی مانند آلرژن ها، دود و هوای سرد ایجاد می شود.

آلرژی/سینوزیت

آلرژی می تواند باعث التهاب و تحریک راه های هوایی شود که منجر به سرفه می شود. سینوزیت التهاب سینوس ها است که می تواند باعث سرفه، احتقان بینی، آبریزش بینی و درد صورت شود.

سرفه سیاه

یک عفونت باکتریایی بسیار مسری که باعث سرفه های شدید و تشنجی می شود. علائم دیگر ممکن است شامل آبریزش بینی، عطسه و تب باشد.

داروهای مورد استفاده برای سرفه های کودکان

شاید داروها نتوانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا را درمان کنند، ولی عسل، آب نبات سفت می‌تواند به تسکین گلو درد کمک به سزایی کند. با این حال، برای جلوگیری از خطر خفگی، استفاده از عسل و شربت‌های سینه حاوی عسل فقط برای کودکان بالای ۴ سال توصیه می‌شود. شربت‌های سرفه بر پایه آگاو (نوعی شیرین‌کننده طبیعی) نیز وجود دارند که برای بچه‌های کوچکتر از یک سال مجاز هستند.

محیطی با هوای مرطوب می‌تواند به کودکان در مقابل سرفه کمک کند. می‌توانید از حمام با بخار گرم یا هوای ملایم صبحگاهی استفاده کنید. در موارد سرفه طولانی مدت در بیماری آسم، ممکن است فرزند شما نیاز به استفاده از استروئیدها یا سایر داروهای تجویز شده توسط پزشک داشته باشد.

باید توجه داشت که به کودکان زیر سن ۴ سال داروهای ضد سرفه تجویز نشود. استفاده از این داروها برای کودکان بسیار کم سن تأیید نشده است و همچنین اثربخشی آنها به طور قطعی ثابت نشده است.

واقعیت مهمی که باید به آن توجه کنید این است که هرگز برای درمان سرفه کودکان کمتر از ۱۸ ماه از آسپرین استفاده نکنید. آسپرین در کودکان می‌تواند باعث بروز سندرم ریه (Reye’s syndrome) شود که یک بیماری نادر اما جدی در مغز است.

چه موقع برای سرفه فرزندتان باید سریعا با پزشک تماس بگیرید؟

1. اگر کودک در هنگام نفس کشیدن تلاش می‌کند، نمی‌تواند صحبت کند یا با هر نفس ناله می‌کند.
2. در حالت خفگی قرار دارد و نمی‌تواند سرفه کند.
3. بیهوش شده است یا تنفسش قطع شده است.
4. لب‌ها یا ناخن‌ها به رنگ آبی متمایل شده‌اند.

همچنین، اگر کودکتان دارای یکی از علائم زیر باشد، باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

1. استفراغ مداوم دارد.
2. هنگام سرفه، رنگ صورتش قرمز یا بنفش می‌شود.
3. دهانش آویزان است یا مشکل در بلع دارد.
4. بسیار بیمار یا خسته به نظر می‌رسد.
5. احتمالاً شیئی در گلویش گیر کرده است.
6. هنگام تنفس عمیق، درد در قفسه سینه دارد.
7. سرفه خونریزی یا خس خس دارد.
8. دارای سیستم ایمنی ضعیف است یا به طور کامل واکسینه نشده است.
9. سن کودک کمتر از ۴ ماه است و دمای بدنش بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد است (داروهای تب بر را به نوزادان ندهید).
10. تب بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد دارد و پس از ۲ ساعت مصرف داروهای تب بر بهبود نیافته است.

با توجه به ضعف سیستم ایمنی کودکان، مشکلات و بیماری‌های ساده اگر به موقع درمان نشوند، ممکن است عوارض و مشکلات مزمنی را به دنبال داشته باشند. بنابراین، توصیه می‌شود قبل از اقدام به خوددرمانی یا انجام تست‌های غیرحرفه‌ای، برای درمان بیماری‌های ساده مانند سرفه کودکان به پزشک مراجعه کنید.

۵ نکته کاربردی برای درمان خانگی سرفه در کودکان

عسل:

عسل دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است و می‌تواند به تسکین گلودرد و سرفه کمک کند. به کودک خود یک قاشق چایخوری عسل بدهید یا آن را در آب گرم حل کرده و به او بنوشانید. توجه: عسل برای کودکان زیر یک سال مناسب نیست.

مایعات گرم:

نوشیدنی‌های گرم مانند چای، آب گرم و سوپ به رقیق شدن مخاط و دفع آن کمک می‌کنند. همچنین این نوشیدنی‌ها به کاهش علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و گلودرد نیز کمک می‌کنند.

پماد ویکس:

پماد ویکس حاوی منتول و اکالیپتوس است که می‌توانند به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش سرفه کمک کنند. مقدار کمی از پماد را روی سینه و پشت کودک خود بمالید. توجه: از پماد ویکس برای کودکان زیر دو سال استفاده نکنید.

قطره‌های بینی نمکی:

قطره‌های بینی نمکی می‌توانند به رفع گرفتگی بینی و رقیق شدن مخاط کمک کنند. چند قطره از این محلول را در هر سوراخ بینی کودک خود بچکانید و سپس با یک پوار بینی مخاط را خارج کنید.

بخور:

هوای مرطوب می‌تواند به شل شدن مخاط و کاهش سرفه کمک کند. از یک دستگاه بخور سرد در اتاق کودک خود استفاده کنید.