بیماری زونا

بیماری زونا یک عفونت ناشی از ویروس واریسلا-زوستر است، همان ویروس عامل ابتلا به آبله مرغان. این ویروس پس از پایان عفونت آبله مرغان سال‌ها در سیستم عصبی شما زنده می‌ماند و ممکن است دوباره به صورت بیماری زونا فعال شود. زونا در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است و در کودکان بسیار نادر است. این بیماری در افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی، سرطان، یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، نیز بیشتر دیده می‌شود. بیماری زونا معمولاً با درد یا سوزش در یک ناحیه خاص از پوست شروع می‌شود. این درد ممکن است شدید باشد و حتی می‌تواند با تب، سردرد، و خستگی همراه باشد. پس از چند روز، در ناحیه دردناک، بثورات قرمز ظاهر می‌شوند که به تدریج به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها پس از چند روز می‌ترکند و زخم ایجاد می‌کنند. زخم‌های زونا معمولاً طی ۲ تا ۳ هفته بهبود می‌یابند.

بیماری زونا چیست؟

زونا یک بیماری ویروسی است که باعث عفونت و التهاب پوست و عصب‌ها می‌شود. این بیماری توسط ویروس Varicella Zoster ایجاد می‌شود که همان ویروسی است که آبله مرغان را نیز به وجود می‌آورد. ویروس Varicella Zoster ابتدا به شکل بیماری آبله مرغان در افراد بروز می‌کند. پس از بهبودی کامل از این بیماری، ویروس در سلول‌های عصبی بدن به خواب می‌رود و برای مدت طولانی غیرفعال می‌ماند. در بعضی از موارد، ممکن است ویروس به شکل زونا فعال شود و علائم بیماری زونا را ایجاد کند.

علائم زونا با ظهور برجستگی‌های دردناک روی پوست آغاز می‌شود. این برجستگی‌ها به صورت گروه‌های کوچکی روی پوست ظاهر می‌شوند و با پوست اطراف متفاوت هستند. در پوست‌های تیره‌تر، این برجستگی‌ها به رنگ صورتی، خاکستری، بنفش یا قهوه‌ای دیده می‌شوند، در حالی که در پوست‌های روشن‌تر، آنها به صورت برجستگی‌های قرمز ظاهر می‌شوند. مهمترین ویژگی زونا درد است. برجستگی‌های زونا ممکن است همراه با سوزش و درد شدیدی همراه باشند. علاوه بر آن، برخی افراد ممکن است علائمی مانند خارش، تورم و حساسیت در منطقه مبتلا به زونا تجربه کنند.

زونا کدام قسمت بدن را درگیر می‌کند؟

علائم زونا پس از چند روز به شکل برجستگی‌هایی می‌باشد که به تدریج به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. این تاول‌ها به طور معمول پس از 7 تا 10 روز خشک می‌شوند و به حالت پوسته پوسته در می‌آیند. در بیماری آبله مرغان، آفت‌ها به تمامی نواحی بدن پخش می‌شوند، اما در بیماری زونا، بیشتر نیمه بالایی بدن، به ویژه نیمه تنه، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تاول‌ها و زخم‌های زونا ممکن است در نواحی دیگری که دارای رشته عصبی هستند از جمله شکم، گردن، سینه و پشت نیز ظاهر شوند.

علائم زونا

1. ظهور دانه‌های قرمز دسته‌ای: در نواحی درگیر، دانه‌های قرمز رنگ به صورت دسته‌ها ظاهر می‌شوند. این دانه‌ها ممکن است باعث ایجاد آزار و درد در ناحیه مورد درگیری شوند.
2. احساس درد مبهم و آزاردهنده در ناحیه درگیر زونا: فرد مبتلا به زونا ممکن است در ناحیه مورد تأثیر، دردی غیر قابل تحمل یا دردی مبهم و آزاردهنده تجربه کند. این درد ممکن است به صورت سوزش، سوزن سوزن شدن یا خارش احساس شود.
3. تشکیل تاول‌های خوشه‌ای که خودبه‌خود باز می‌شوند: در ادامه، دانه‌های قرمز تبدیل به تاول‌های خوشه‌ای می‌شوند. این تاول‌ها معمولاً حاوی مایعی هستند و به طور خودبه‌خود باز می‌شوند.
4. علائم فراتر از درد و ضایعات پوستی: برخی افراد مبتلا به هرپس زوستر ممکن است علائم دیگری نیز تجربه کنند که فراتر از درد و ضایعات پوستی می‌باشند. این علائم شامل تب، لرز، سردرد، احساس خستگی، ضعف عضلانی و احساس عمومی بدیع می‌شود.

عوامل خطر برای مریضی زونا کدامند؟

1. سن بیش از ۵۰ سال: با پیشرفت سن، سیستم ایمنی بدن نیز ضعیف‌تر می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی از جمله زونا افزایش می‌یابد.
2. استرس و اضطراب شدید: استرس و اضطراب شدید می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند و بدین ترتیب احتمال ابتلا به بیماری زونا را افزایش دهند.
3. کاهش قدرت دفاعی بدن با ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان یا عفونت HIV: افرادی که دچار بیماری‌هایی هستند که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند، احتمال ابتلا به بیماری زونا را دارند چون سیستم ایمنی آنها محدودتر است.
4. استفاده طولانی‌مدت از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند استروئیدها: استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها مانند استروئیدها می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند و احتمال ابتلا به بیماری زونا را افزایش دهد.
5. عدم واکسینه شدن در کودکی یا بزرگسالی برای آبله مرغان: اگر فرد در کودکی یا بزرگسالی واکسینه نشده باشد، احتمال ابتلا به بیماری زونا در صورت برخورد با ویروس آبله مرغان افزایش می‌یابد.
6. تضعیف سیستم ایمنی بدن به دلیل شیمی درمانی یا پرتو درمانی: برخی روش‌های درمانی مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند و احتمال ابتلا به بیماری زونا را بالا ببرند.

عوارض هرپس زوستر (زونا)

1. پنومونی: در برخی افراد، ویروس زونا می‌تواند به ریه‌ها گسترش یابد و عفونت ریه (پنومونی) را ایجاد کند که به علت جدی بودن ممکن است نیاز به درمان بستری داشته باشد.
2. التهاب مغز یا فلج صورت به‌دلیل اثرگذاری بیماری بر اعصاب خاص (سندروم رامسی هانت): در برخی موارد، ویروس زونا می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد و التهاب مغز (انسفالیت) یا فلج صورت (سندروم رامسی هانت) را ایجاد کند که هردوی آنها عوارض جدی هستند و نیاز به مراقبت و درمان دارند.
3. مشکلات چشمی و از دست دادن بینایی: در برخی افراد، زونا می‌تواند به چشم‌ها تأثیر بگذارد و عوارضی مانند التهاب چشم (کراتیت)، از دست دادن بینایی یا مشکلات دیگر در دیداری ایجاد کند.
4. احساس درد: در برخی افراد، علائم درد می‌تواند پس از بهبودی کامل ادامه داشته باشد. این درد ممکن است به علت درگیری عصب‌ها در منطقه‌های قبلی زونا باقی بماند و برخی افراد ممکن است برای مدت طولانی پس از بهبودی کامل احساس درد کنند.
5. عفونت‌های باکتریایی همراه با قرمزی، تورم و احساس داغی پوست: در برخی موارد، عفونت باکتریایی می‌تواند به ناحیه زونا اضافه شود و علائمی مانند قرمزی، تورم و احساس داغی پوست را ایجاد کند.
6. از دست دادن شنوایی یا احساس درد شدید در یک گوش: در برخی موارد، زونا می‌تواند به گوش تأثیر بگذارد و باعث از دست دادن شنوایی یا احساس درد شدید در یک گوش شود.
7. سرگیجه یا از بین رفتن حس چشایی: در برخی افراد، زونا می‌تواند به سیستم عصبی مربوط به حس چشایی و تعادل تأثیر بگذارد و علائمی مانند سرگیجه یا از بین رفتن حس چشایی را ایجاد کند.

آیا زونا خطرناک است؟

بیماری زونا در بیش تر اوقات خطرناک نیست آسیب جدی وارد نمی کند. اما در مواقعی که راش‌های تاول‌دار در نواحی حساس صورت بروز پیدا کنند درگر بیماری جدی است و حتی خطر مرگ به همراه دارد. انواع خطرناک زونا شامل موارد زیر هستند: