کولپوسکوپی و نحوه انجام آن

سرطان دهانه رحم، یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان، در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. کولپوسکوپی، روشی دقیق و قابل اعتماد برای شناسایی این بیماری است که به پزشکان کمک می‌کند تا جان زنان را نجات دهند. کولپوسکوپی با دقتی بالای 99 درصد می‌تواند سلول‌های سرطانی را تشخیص دهد. این دقت در مقایسه با روش‌هایی مثل پاپ‌اسمیر که تنها 60 درصد دقت دارند، بسیار بالا است.  با تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم، می‌توان به طور موثرتری آن را درمان کرد و احتمال موفقیت درمان را به طور قابل توجهی افزایش داد. کولپوسکوپی در مطب پزشک انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. این روش همچنین بدون درد است و تنها ممکن است کمی احساس ناراحتی ایجاد کند.

کولپوسکوپی چیست؟ 

کولپوسکوپی (Colposcopy) یک آزمایش است که برای بررسی دقیق دهانهٔ رحم، واژن و فرج به منظور تشخیص علائم بیماری استفاده می‌شود. در صورتی که غربالگری دهانهٔ رحم نشان‌دهندهٔ تغییراتی در سلول‌ها باشد که توسط انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ایجاد می‌شوند، معمولاً کولپوسکوپی صورت می‌گیرد. این سلول‌های تغییریافته ممکن است در آینده به سلول‌های سرطانی دهانهٔ رحم تبدیل شوند.

 به چه کسانی انجام کولپوسکوپی پیشنهاد می شود؟

1. نتایج غیرطبیعی پاپ‌اسمیر: اگر نتایج پاپ‌اسمیر شما نشان‌دهنده وجود سلول‌های غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است کولپوسکوپی را برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم و تشخیص احتمالی سرطان تجویز کند.
2. علائم و نشانه‌های غیرطبیعی:

• زخم یا ترشحات غیرعادی واژن: اگر دچار زخم یا ترشحات غیرطبیعی از واژن هستید، کولپوسکوپی می‌تواند به تشخیص علت این علائم کمک کند.
• زخم مزمن دهانه رحم: اگر زخم دهانه رحم شما به درمان‌های معمول پاسخ نداده باشد، کولپوسکوپی برای بررسی دقیق‌تر و تشخیص احتمالی سرطان انجام می‌شود.
• زگیل تناسلی: در صورت ابتلا به زگیل تناسلی، کولپوسکوپی می‌تواند به بررسی احتمال وجود سلول‌های پیش‌سرطانی در دهانه رحم کمک کند.
• لکه‌بینی بعد از رابطه جنسی: اگر بعد از رابطه جنسی دچار لکه‌بینی می‌شوید، کولپوسکوپی می‌تواند به تشخیص علت این مشکل کمک کند.
• ظاهر غیرطبیعی دهانه رحم: اگر در معاینه لگن، پزشک ظاهر دهانه رحم شما را غیرطبیعی تشخیص دهد، ممکن است کولپوسکوپی را برای بررسی دقیق‌تر تجویز کند.

موارد منع انجام کولپوسکوپی:

• بارداری
• عفونت فعال واژن یا لگن
• خونریزی شدید واژن

کولپوسکوپی چطور انجام می‌شود؟

1. قرارگیری روی تخت معاینه: بیمار در حالی که پاهایش در رکاب قرار دارد، به پشت روی تخت معاینه دراز می‌کشد.
2. استفاده از اسپکولوم: پزشک از اسپکولوم، وسیله‌ای شبیه به منقار اردک، برای باز نگه داشتن دیواره‌های واژن استفاده می‌کند. این کار به پزشک دید واضحی از دهانه رحم می‌دهد.
3. مشاهده با کولپوسکوپ: پزشک کولپوسکوپ را که دستگاهی شبیه به میکروسکوپ است، به واژن نزدیک می‌کند. این دستگاه با بزرگنمایی، تصویری واضح از دهانه رحم را بر روی مانیتور نمایش می‌دهد.
4. اعمال محلول: پزشک ممکن است از محلول اسید استیک یا ید برای رنگ‌آمیزی دهانه رحم استفاده کند. این کار باعث می‌شود تا سلول‌های غیرطبیعی بهتر دیده شوند.
5. نمونه‌برداری (بیوپسی): در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری، پزشک ممکن است از بافت مورد نظر نمونه‌برداری کند. این کار با استفاده از ابزارهای مخصوص انجام می‌شود و معمولاً بدون درد است.

کولپوسکوپی چه مزیت عمده‌ای نسبت به دیگر روش‌های تشخیصی دارد؟

• تشخیص و بررسی ضایعات پیش‌سرطانی و سرطانی دهانه رحم، واژن و فرج
• بررسی علت خونریزی غیرطبیعی واژن
• پیگیری و بررسی زنان مبتلا به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)
• بررسی و تشخیص زگیل تناسلی
• کولپوسکوپی می‌تواند زخم‌های پیش‌بدخیمی را که احتمال تبدیل شدن آنها به سلول‌های سرطانی وجود دارد، شناسایی کند.
• کولپوسکوپی یک روش بسیار دقیق است و دقت آن در تشخیص ضایعات پیش‌سرطانی و سرطانی دهانه رحم بیش از 99 درصد است.
• کولپوسکوپی روشی سرپایی است و نیازی به بستری شدن ندارد.

قبل از انجام کولپوسکوپی چه آمادگی باید داشته باشید؟

1. کولپوسکوپی را نباید در دوران قاعدگی انجام داد. بهترین زمان برای انجام این آزمایش، بین دو دوره قاعدگی است.
2. 48 ساعت قبل از کولپوسکوپی از انجام موارد زیر خودداری کنید:
   • رابطه جنسی
   • دوش واژینال
   • استفاده از پمادها و داروهای واژینالی
3. یک نوار بهداشتی همراه خود داشته باشید، زیرا ممکن است بعد از بیوپسی مقدار کمی خونریزی داشته باشید.
4. در صورت بارداری یا مصرف هرگونه داروی خاص، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض کولپوسکوپی

• لکه‌بینی:
  • شایع‌ترین عارضه کولپوسکوپی، لکه‌بینی خفیف بعد از بیوپسی است.
  • این لکه‌بینی معمولاً 1 تا 2 روز طول می‌کشد و جای نگرانی ندارد.
• درد خفیف:
  • ممکن است بعد از کولپوسکوپی، در ناحیه شکم یا لگن احساس درد خفیف داشته باشید.
  • این درد معمولاً با داروهای مسکن بدون نسخه قابل تسکین است.
• سوزش یا ناراحتی:
  • برخی از خانم‌ها ممکن است بعد از کولپوسکوپی، احساس سوزش یا ناراحتی در واژن داشته باشند.
  • این احساس معمولاً موقتی است و به زودی برطرف می‌شود.

مراقبت‌ های بعد از کولپوسکوپی

• 2 تا 4 روز بعد از کولپوسکوپی، ممکن است درد خفیفی در ناحیه بیوپسی احساس کنید. برای تسکین درد می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
• برای جلوگیری از خونریزی و عفونت، بهتر است تا 72 ساعت بعد از کولپوسکوپی از رابطه جنسی خودداری کنید.
• ناحیه تناسلی خود را با آب گرم و صابون ملایم بشویید.
• از استفاده از دوش واژینال، تامپون و اسپری‌های بهداشتی واژن تا 48 ساعت بعد از کولپوسکوپی خودداری کنید.
• از انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های پربرخورد تا 3 روز بعد از کولپوسکوپی خودداری کنید.

در چه صورت با پزشک خود تماس بگیریم؟

خونریزی شدید واژینال:

• اگر خونریزی واژینال شما بیشتر از حد قاعدگی است یا با گذشت چند روز قطع نمی‌شود، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.

درد شدید:

• اگر درد ناشی از بیوپسی با مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند بروفن کاهش پیدا نمی‌کند، با پزشک خود تماس بگیرید.

علائم عفونت:

• در صورت مشاهده علائم عفونت مانند تب، لرز، ترشحات بدبو از واژن یا درد و قرمزی در ناحیه تناسلی، با پزشک خود تماس بگیرید.

سایر علائم غیرطبیعی:

• اگر هر گونه علائم غیرطبیعی دیگری را تجربه کردید که نگران‌کننده است، با پزشک خود تماس بگیرید.