فواید و مضرات مصرف اسطوخودوس

اسطوخودوس گیاهی با نام علمی Lavandula angustifolia است که از خانواده نعنائیان می‌باشد. اسطوخودوس گیاهی معطر و زیبا است که بومی شمال آفریقا و مناطق کوهستانی مدیترانه است و به دلیل خواص بی‌نظیری که دارد، در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.  اسطوخودوس گیاهی چند ساله است که به شکل بوته کوچک به طول نیم متر رشد می‌کند.

برگ‌های این گیاه باریک و دراز و به رنگ سبز تیره هستند. گل‌های اسطوخودوس خوشه‌ای و به رنگ آبی، بنفش یا قرمز سیر هستند. بخش‌های مورد استفاده اسطوخودوس، سرشاخه‌های برگدار و گل‌دار آن است. این بخش‌ها به دو صورت تازه و خشک شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. از اسطوخودوس تازه می‌توان برای تهیه دمنوش، عرق و روغن اسطوخودوس استفاده کرد. در ادامه به فواید و مضرات مصرف اسطوخودوس خواهیم پرداخت.

خواص اسطوخودوس

1. درمان سردرد:
   • نوشیدن عصاره حاصل از برگ‌های گیاه اسطوخودوس می‌تواند در بهبود و تسکین سردرد موثر باشد.
   • این گیاه دارویی طعمی تلخ و گس دارد، اما خاصیت و تأثیرگذاری آن به قدری زیاد است که بیماران می‌توانند طعم تلخ آن را تحمل کنند.
   • اسطوخودوس همچنین برای درمان سردردهای میگرنی مفید است و خواص بابونه نیز در این زمینه شناخته شده است.
2. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی:
   • اسطوخودوس حاوی مقادیر بالایی از لینانول است که به کاهش فشار خون بالا و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عروقی و آترواسکلروزیس کمک می‌کند.
   • استفاده از اسطوخودوس بهبود گردش خون در بدن را تسهیل می‌کند و مصرف موضعی و خوراکی آن می‌تواند ضربان قلب را تنظیم و کنترل کند.
3. درمان زخم دهانی:
   • استفاده از دو قطره روغن اسطوخودوس سه بار در روز می‌تواند به بهبود زخم‌های دهانی کمک کند.
4. کاهش استرس:
   • رایحه اسطوخودوس می‌تواند باعث کاهش استرس و اضطراب شود و حس آرامش در فرد را ایجاد کند.
   • روغن اسطوخودوس سیستم عصبی بدن را آرام می‌کند و با رایحه تازه‌اش، استرس و خستگی را کاهش می‌دهد. همچنین، خواص اسطوخودوس می‌تواند دردهای کرامپ ناشی از قاعدگی را تسکین دهد.
5. درمان بی‌خوابی:
   • نوشیدن چای لاوندر قبل از خواب به افرادی که اختلال خواب دارند و شب‌ها چندین بار از خواب می‌پرند، کمک می‌کند تا به مرور خوابی آرام و بی دغدغه تجربه کنند.
6. لاغری و کاهش وزن سریع:

   متخصصان طب سنتی مصرف چای اسطوخودوس را از بهترین داروهای گیاهی برای تقویت معده و افزایش عملکرد آن می‌دانندولی باید توجه داشت که این ادعاها ممکن است نتیجه تجربیات سنتی یا مطالعات علمی نباشند و اثبات علمی کاملی درباره خواص درمانی اسطوخودوس وجود ندارد. همچنین، هرگونه استفاده از اسطوخودوس برای مقاصد درمانی باید با مشاوره پزشک یا متخصص مربوطه صورت گیرد. 

7. کاهش تشنج و اسپاسم عضله:
   اسطوخودوس می‌تواند کانال‌های کلسیم را مسدود کرده و از اسپاسم عضلانی جلوگیری کند. استفاده از روغن اسطوخودوس ممکن است به کاهش تشنج و اسپاسم کمک کند. ماساژ ناحیه شکم با استفاده از روغن اسطوخودوس و جذب آن می‌تواند به درمان اسپاسم‌های دستگاه گوارش، به خصوص در ناحیه روده‌ها، کمک کند.

    

8. درمان مشکلات معده:
   چای اسطوخودوس یکی از گیاهان دارویی مفید برای تقویت و بهبود عملکرد معده است.

    

9. خواص اسطوخودوس برای عفونت قارچی:
   یک مطالعه نشان داد که روغن اسطوخودوس می‌تواند در مبارزه با عفونت‌های قارچی مقاوم موثر باشد. محققان مشاهده کردند که این روغن برای طیف وسیعی از سویه‌های باعث بیماری‌های پوستی، خاصیت کشنده دارد.

    

10. خواص اسطوخودوس در التیام زخم:
    تحقیقات نشان داده‌اند که اسطوخودوس می‌تواند بهبود زخم را تسریع کند.

     

11. خواص اسطوخودوس در ریزش مو:
    تحقیقات نشان داده است که اسطوخودوس ممکن است برای درمان ریزش مو مؤثر باشد و رشد مو را تا ۴۴ درصد در طول ۷ ماه افزایش دهد.

     

12. خواص اسطوخودوس برای کاهش استرس:
    تحقیقات نشان داده‌اند که اسطوخودوس می‌تواند به کاهش اضطراب قبل از قرار ملاقات دندانپزشکی کمک کند.

     

13. تسکین درد پس از برداشتن لوزه در کودکان با استفاده از اسطوخودوس:
    تحقیقات نشان داده‌اند که روغن اسطوخودوس می‌تواند در کاهش درد پس از برداشتن لوزه در کودکان مؤثر باشد.

     

14. کاهش علائم عاطفی قبل از قاعدگی با استفاده از اسطوخودوس:
    تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف اسطوخودوس ممکن است به کاهش علائم عاطفی قبل از قاعدگی (PMS) کمک کند.

مضرات مصرف اسطوخودوس

• کند شدن سیستم عصبی مرکزی: اسطوخودوس می‌تواند باعث کند شدن سیستم عصبی مرکزی شود. به همین دلیل، مصرف آن به بیمارانی که عمل جراحی دارند توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث افزایش خطر بیهوشی و عوارض جانبی بیهوشی شود.
• حساسیت پوستی: روغن اسطوخودوس ممکن است در برخی افراد باعث حساسیت پوستی شود. علائم این حساسیت شامل خارش، قرمزی و تورم پوست است.
• اختلال تعادل هورمونی: اسطوخودوس می‌تواند باعث اختلال تعادل هورمونی در بدن نوزادان و کودکان پسر شود. این اختلال می‌تواند خطر ابتلا به ژنیکوماستی (رشد غیر طبیعی سینه در پسران) را افزایش دهد.
• تداخل با داروها: اسطوخودوس می‌تواند با برخی از داروها تداخل داشته باشد. برای مثال، مصرف همزمان اسطوخودوس با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و ملاویکس می‌تواند باعث افزایش خطر خون‌ریزی شود.

نحوه استفاده از اسطوخودوس

اسطوخودوس را می‌توان به روش‌های مختلفی استفاده کرد. برخی از روش‌های استفاده از اسطوخودوس عبارتند از:

• دمنوش اسطوخودوس: دمنوش اسطوخودوس یکی از ساده‌ترین روش‌های استفاده از این گیاه است. برای تهیه دمنوش اسطوخودوس، یک قاشق چایخوری سرشاخه‌های اسطوخودوس تازه یا خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید به مدت 10-15 دقیقه دم بکشد.
• عرق اسطوخودوس: عرق اسطوخودوس نیز یکی از روش‌های متداول استفاده از این گیاه است. عرق اسطوخودوس را می‌توان به صورت مستقیم مصرف کرد یا در تهیه غذا و نوشیدنی‌ها استفاده کرد.
• روغن اسطوخودوس: روغن اسطوخودوس یکی از پرکاربردترین اشکال اسطوخودوس است. روغن اسطوخودوس را می‌توان به صورت موضعی استفاده کرد یا به عنوان اسانس در رایحه‌درمانی استفاده کرد.

نکته مهم:

احتیاط در هنگام استفاده از روغن اسطوخودوس

لازم است توجه داشته باشید که روغن اسطوخودوس، بر خلاف شکل گیاهی آن، هنگام بلع سمی است. اگر روغن اسطوخودوس را بلعیدید، ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه و تشنج را تجربه کنید. در صورت بلع روغن اسطوخودوس، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورت استفاده از روغن اسطوخودوس، توصیه می‌شود که آن را رقیق کنید تا خطر عوارض جانبی را کاهش دهید. می‌توانید روغن اسطوخودوس را با روغن‌های پایه مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل رقیق کنید. همچنین مهم است که از روغن اسطوخودوس در صورت حساسیت به این گیاه استفاده نکنید.

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) راهبرد استفاده از اسطوخودوس به عنوان دارو تأیید نکرده است. این گیاه فقط به عنوان مکمل در بازار عرضه می‌شود و نباید به عنوان جایگزینی برای هر درمانی تجویز شود. همچنین، FDA نظارتی بر محصولات مرتبط با اسطوخودوس ندارد پس در صورت تصمیم به استفاده از روغن اسطوخودوس، توصیه می‌شود که محصولات خود را فقط از شرکت‌های قابل اعتماد خریداری کنید.