غلبه بلغم چیست؟

در دنیای پرهیاهوی امروز، گرایش به طب سنتی به عنوان مکملی برای طب نوین، رونق گرفته است. اگر به حوزه سلامت و درمان‌های طبیعی علاقه‌مند باشید، بدون شک اصطلاحاتی مانند «اخلاط اربعه»، «بلغم»، «سودا»، «صفرا» و «دم» به گوشتان آشنا خواهد بود.

طب سنتی که پیشگیری را سرلوحه کار خود قرار داده، اختلال در تعادل اخلاط اربعه را ریشه بسیاری از بیماری‌ها می‌داند. این دیدگاه معتقد است که افزایش هر یک از این اخلاط در بدن می‌تواند مشکلات و دردسرهای متعددی را به همراه داشته باشد و عملکرد طبیعی بافت‌ها و اندام‌ها را مختل کند. از این رو، کاهش خلط اضافی، نقشی کلیدی در حفظ سلامتی ایفا می‌کند.

«غلبه بلغم» یکی از مشکلات رایج در دنیای امروز است که سبک زندگی نامناسب، نقشی اساسی در بروز آن دارد.

تعریف بلغم

در طب سنتی، بدن انسان مجموعه‌ای از عناصر اربعه (آب، خاک، هوا و آتش) و تحت کنترل اخلاط اربعه (صفرا، دم، بلغم و سودا) است. هضم و جذب غذا در بدن، موجب تولید اخلاط اربعه می‌شود که نقشی حیاتی در رشد اندام‌ها، بازسازی و حرکت ایفا می‌کنند. خلط، ماده مرطوب و روانی است که محصول اولیه هضم غذا است.

هر یک از اخلاط اربعه دارای کیفیت‌های (گرمی، سردی، خشکی و رطوبت) متفاوتی هستند. صفرا گرم و خشک، دم گرم و تر، بلغم سرد و تر و سودا سرد و خشک است. ترکیب این اخلاط در بدن، مزاج‌های مختلف را به وجود می‌آورد.

تعادل اخلاط اربعه، منجر به مزاج معتدل می‌شود. افزایش هر یک از اخلاط، مزاج فرد را تغییر می‌دهد. غلبه بلغم، نسبت به مزاج معتدل، نشانه مزاج بلغمی است.

خلط بلغم با طبیعت سرد و تر، در صورت تولید بیش از حد، سلامت جسم و روان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و زمینه را برای بیماری‌های مختلف فراهم می‌کند.

علائم غلبه بلغم

• چاقی در منطقه شکم
• سردی اندام‌های بدن، به ویژه دست‌ها و پاها
• افزایش ترشحات دهانی و روان شدن آن‌ها در حین خواب
• افزایش ادرارزایی
•  مشکل در هضم غذا
• خواب آلودگی و تمایل به خوابیدن بیش از حد
• احساس سستی و ضعف
• خستگی زودرس
• کاهش عملکرد مغز و فراموشی
• ضربان قلب کند
• کاهش رشد مو
• سرفه فراوان

عوارض ناشی از غلبه بلغم

پوست: غلبه بلغم، پوست را در معرض بیماری برص (ویتیلیگو) قرار می‌دهد که در آن، بخش‌هایی از پوست رنگ خود را از دست می‌دهند.

مو: افزایش سردی و رطوبت، موها را به ریزش و موخوره مبتلا می‌کند.

چشم: غلبه بلغم در چشم‌ها، عوارضی مانند ریزش اشک، کاهش بینایی، آب مروارید و افتادگی پلک را به همراه دارد.

گوش: کاهش شنوایی و ایجاد صدا در گوش، از عوارض غلبه بلغم در گوش است. صدای شنیده شده، شبیه صدای پنکه است.

دهان و حلق: افزایش سردی و رطوبت در دهان و حلق، مشکلاتی مانند سنگینی زبان، لکنت زبان، ریزش آب دهان، تورم لوزه‌ها و خروپف را ایجاد می‌کند. مصرف بیش از حد غذاهای سرد توسط مادر در دوران شیردهی، ممکن است باعث تاخیر در شروع به صحبت کردن کودک شود.

دستگاه گوارش: غلبه بلغم در دستگاه گوارش، مشکلاتی مانند سوزش سر دل، ترش کردن، حالت تهوع، استفراغ و نفخ را به همراه دارد.

مفاصل: افراد دارای غلبه بلغم در مفاصل، در معرض آرتروز و روماتیسم قرار دارند.

عضلات: تجمع بیش از حد رطوبت در عضلات، باعث حجیم‌تر شدن آن‌ها می‌شود.

سر: غلبه بلغم در سر و مغز، عوارضی مانند فراموشی، آلزایمر، افسردگی، سردرد و سینوزیت را به دنبال دارد.

قلب: افزایش سردی و رطوبت در قلب، ممکن است بر دریچه‌های قلب تاثیر منفی داشته باشد.

دستگاه ادراری: غلبه بلغم در کلیه‌ها و مجاری ادراری، باعث سنگ کلیه، اختلال عملکرد مثانه و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.

اندام‌های تولید مثل: غلبه بلغم و افزایش سردی در اندام‌های تولید مثلی زنان و مردان، عوارضی مانند بزرگ شدن پروستات، افزایش خونریزی قاعدگی، عفونت رحم و ناباروری را به همراه دارد.

درمان بلغم

محیط زندگی:

سکونت در مناطق گرم و خشک، به کاهش علائم در افراد مبتلا به غلبه بلغم کمک می‌کند.
رطوبت محیط، تشدید کننده علائم است.

رژیم غذایی:

مصرف غذاهای متناسب با مزاج بلغمی، ضروری است.
پرهیز از پرخوری و مصرف غذاهای زودهضم، توصیه می‌شود.
جویدن کامل غذا، به هضم بهتر کمک می‌کند.

غذاهای مفید:

عسل، ادویه و خشکبار، مفید هستند.
سبزیجات مانند شوید، ترخون، جعفری و میوه‌هایی مانند سیب شیرین، به و نارگیل، توصیه می‌شوند.

غذاهای مضر:

غذاهای آماده، فست‌فود، ترشیجات، چیپس و پفک، باید از رژیم غذایی حذف شوند.
مصرف گوشت گاو و گوساله، بوقلمون، شترمرغ و ماهی محدود شود.