آزمایش های دوران بارداری

یکی از اقدامات مراقبت قبل از تولد، انجام آزمایشاتی است که برای بررسی سلامت جنین ضروری است. برخی از این آزمایشات برای همه بانوان لازم است، اما برخی دیگر به توصیه پزشک و در مواردی که ریسکی برای سلامت جنین وجود دارد یا شک و تردیدی درباره بروز مشکلات وجود داشته باشد، انجام می‌شوند.

اکنون به شما 7 نمونه از آزمایشاتی که در دوران بارداری انجام می‌شوند، آشنا می‌کنیم:

1. آزمایش بارداری: این آزمایش برای تشخیص بارداری انجام می‌شود.

2. سونوگرافی: با استفاده از سونوگرافی، می‌توان در هفته‌های پنجم تا ششم بارداری ضربان قلب جنین را مشاهده و شنیدن کرد. این آزمایش حتی برای تعیین جنسیت جنین نیز استفاده می‌شود. همچنین سونوگرافی رنگی، سه بعدی و چهار بعدی می‌تواند تصاویری از صورت جنین در هفته‌های پایانی بارداری را نمایش دهد.

3. سونوگرافی به طور کلی در دوران بارداری برای موارد زیر انجام می‌شود:

– تشخیص بارداری
– بررسی سلامت و رشد جنین، قلب و اندام‌های داخلی و کنترل ضربان قلب
– بررسی محل جفت

4. ارزیابی اختلالات جنین و تشخیص ناهنجاری‌های جنین.

5. بررسی میزان مایع آمنیوتیک.

6. بررسی سقط جنین یا حاملگی خارج رحمی.

7. بررسی چندین ضرب قلب جنین و تعیین ابعاد جمجمه، ران و ستون فقرات برای تعیین سن بارداری.

آمنیوسنتز

آمنیوسنتز یعنی برداشتن یک قسمت کوچکی از مایع آمنیوتیک که جنین را درون خود فرا گرفته است. این قطعه آزمایشی به حجم ۳۰ میلی لیتر برای آزمایشات ژنتیکی به آزمایشگاه ارسال می شود. این آزمایش معمولاً در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می شود، زمانی که رحم و جنین به اندازه کافی بزرگ شده‌اند و حجم مایع آمنیوتیک برای برداشت این مقدار مایع وجود دارد و برای جنین هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. در آمنیوسنتز، ابتدا محل جفت و جنین با استفاده از سونوگرافی مشخص می‌شود، سپس ناحیه شکم در نزدیکی رحم ضدعفونی و بیهوش می‌شود. سپس سوزن از طریق دیوار شکم وارد رحم می‌شود و مسیر سوزن با استفاده از سونوگرافی کنترل می‌شود. با وجود تمام اقدامات احتیاطی، آمنیوسنتز همراه با خطراتی همچون آسیب به جفت و جنین و عفونت همراه است که به عنوان عوارض جانبی آمنیوسنتز محسوب می‌شوند. در زنانی که گروه خونی منفی دارند، پس از آمنیوسنتز، واکسن مخصوصی به آنها تزریق می‌شود.

با تجزیه و تحلیل مایع آمنیوتیک به دست آمده، می‌توان بیماری‌های کروموزومی مانند سندرم داون، بیماری‌های اسکلتی، عفونت‌ها، بیماری‌های سیستم عصبی، جنسیت و موارد دیگر را بررسی کرد.

در دوره بارداری و آزمایشات روتین

آزمون تحمل گلوکز

در زنان باردار، آزمون تحمل گلوکز برای تشخیص دیابت بارداری انجام می‌شود. در این آزمون، یک نمونه خون ناشتا به مدت ۸ تا ۱۴ ساعت پس از روزه‌داری گرفته می‌شود. سپس به بیمار ۵۰ گرم گلوکز یا قند خالص داده می‌شود و پس از آن نمونه دوباره برداشت می‌شود. این روند به صورت متوالی هر ساعت برای شناسایی زندیگران همچنین پرسیدند:
– آیا آمنیوسنتز خطرناک است؟
– آیا آمنیوسنتز در همه بارداری‌ها انجام می‌شود؟
– منظور از گروه خونی منفی چیست؟
– آیا آزمون تحمل گلوکز در همه زنان باردار انجام می‌شود؟

آمنیوسنتز یک روش تشخیصی است که می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد. این روش با خطراتی همچون آسیب به جفت و جنین و عفونت همراه است. با این حال، پزشکان اقدامات احتیاطی لازم را برای کاهش این خطرات انجام می‌دهند.

آمنیوسنتز نیازمندی‌های خاصی دارد و در همه بارداری‌ها انجام نمی‌شود. معمولاً در هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ بارداری انجام می‌شود، زمانی که شرایط لازم برای برداشت نمونه مایع آمنیوتیک فراهم است و برای جنین خطری ایجاد نمی‌کند.

گروه خونی منفی به معنای داشتن عامل ریزوس (Rh) منفی است. در زنانی که گروه خونی منفی دارند و قرار است آمنیوسنتز انجام شود، پس از این روش واکسن خاصی به آنها تزریق می‌شود تا جلوی واکنش‌های آنتی‌بادی را بگیرد.

آزمون تحمل گلوکز در همه زنان باردار انجام نمی‌شود. این آزمون معمولاً به زنانی توصیه می‌شود که در معرض خطر دیابت بارداری هستند یا علائم مشکوکی نشان دهند. با این حال، ممکن است در برخی موارد به صورت روتین نیز انجام شود.

آزمون آلفا فیتوپروتئین:

این آزمایش برای تشخیص نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و آنانسفالی (عدم تشکیل جمجمه و مغز) انجام می‌شود. همچنین می‌تواند خطر سندرم داون را تعیین کند. این آزمایش برای زنان بالای ۳۰ سالی که قصد بارداری دارند ضروری است. دلایل اصلی این آزمایش، غربالگری برای اختلالات ژنتیکی خاص یا ناهنجاری‌های جنسیتی است. در این آزمایش، نمونه خون از مادر گرفته می‌شود و معمولاً باید در هفته ۱۵ تا ۱۷ بارداری انجام شود. زمان انجام آزمایش بسیار مهم است. نتیجه‌ی آزمایش به صورت درصد اعلام می‌شود. به عنوان مثال، خطر نقص لوله عصبی یک در پانصد است. این آزمایش به تنهایی خطرناک نیست و تنها در صورت مثبت بودن نتیجه و افزایش خطر، ممکن است نیاز به معاینات بیشتری برای مادر و جنین مانند سونوگرافی و آمنیوسنتز باشد.

آزمون پروفایل بیوفیزیکال:

این آزمایش در آخرین مراحل بارداری انجام می‌شود و سلامت و حرکات جنین بررسی می‌شود. در برخی موارد، این آزمایش به عنوان احتیاط بعد از بروز مشکلات در بارداری قبلی یا وجود عوامل خطر مانند از دست دادن بارداری‌های قبلی در نیمه دوم بارداری، فشار خون بالا، دیابت و رشد نامناسب جنین در رحم انجام می‌شود. معمولاً این آزمایش در مطب پزشک انجام می‌شود. یکی از بخش‌های مهم این آزمایش استفاده از سونوگرافی است که در طی آن تکنسین به دنبال حرکات بازو و پا، حرکات بدن، حرکات تنفسی و اندازه‌گیری مایع آمنیوتیک می‌گردد.

آزمون بدون استرس:

این آزمایش در هفته ۳۸ تا ۴۲ بارداری انجام می‌شود و ممکن است در ابتدای سه ماههٔ سوم نیز انجام شود. در این آزمایش، جنین باید در پنج مورد نمره بگیرد. به هر یک از موارد زیر، نمآزمون بدون استرس:
این آزمایش در هفته ۳۸ تا ۴۲ بارداری انجام می‌شود و ممکن است در ابتدای سه ماههٔ سوم نیز انجام شود. هدف این آزمایش، بررسی وضعیت جنین و حرکات آن است. در این آزمایش، جنین باید در پنج مورد امتیاز بگیرد. به هر یک از موارد زیر، امتیاز صفر (غیرطبیعی) یا امتیاز ۲ (طبیعی) داده می‌شود:

– تون عضلانی
– حرکات رویانی
– حرکات تنفسی
– سطح مایع آمنیوتیک
– تپش قلب

اگر مجموع امتیازها کمتر از ۶ باشد، نگران‌کننده است و ممکن است نیاز به زایمان سزارین یا القای طبیعی باشد. امتیاز ۶ مرز حد است و آزمایش باید هر روز تا زمان تولد تکرار شود.

آزمون ویلوس کوریونی یک آزمایش است که برای شناسایی نقص‌های کروموزومی در جنین استفاده می‌شود. این آزمایش با استفاده از سوزنی که از طریق واژن یا شکم وارد می‌شود، نمونه‌هایی از پرزهای جفتی جمع‌آوری می‌کند. در طول این آزمایش، از سونوگرافی استفاده می‌شود تا از هرگونه آسیب به جفت یا جنین جلوگیری شود. معمولاً این آزمایش در هفته‌ی هشتم بارداری انجام می‌شود. یکی از عوارض خطرناک این آزمایش سقط جنین است و عوارض دیگر ممکن است شامل نقص‌هایی باشد.