راهنمای کامل انواع براکت ارتودنسی و مراقبت‌های ضروری

پادکست راهنمای کامل انواع براکت ارتودنسی و مراقبت‌های ضروری

براکت ارتودنسی یکی از اجزای اصلی درمان ارتودنسی ثابت است که برای اصلاح نامرتبی دندان‌ها و مشکلات فکی استفاده می‌شود. این قطعات کوچک معمولاً از فلز، سرامیک یا مواد کریستالی ساخته می‌شوند و به سطح دندان‌ها چسبانده می‌شوند.

براکت‌ها با کمک سیم‌های ارتودنسی و کش‌های مخصوص، نیروهای کنترل‌شده‌ای را به دندان‌ها وارد کرده و به تدریج آن‌ها را به موقعیت صحیح هدایت می‌کنند. انواع مختلفی از براکت‌های ارتودنسی وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. انتخاب نوع مناسب براکت به نیازهای درمانی، بودجه و سلیقه بیمار بستگی دارد.

انواع براکت‌های ارتودنسی

براکت‌های ارتودنسی بر اساس جنس، طراحی و محل قرارگیری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر نوع براکت ویژگی‌های خاص خود را دارد که تأثیر مستقیمی بر مدت زمان درمان، راحتی بیمار و هزینه نهایی خواهد داشت. انتخاب نوع مناسب براکت، به فاکتورهایی مانند شدت نامرتبی دندان‌ها، نیازهای زیبایی بیمار و توصیه متخصص ارتودنسی بستگی دارد.

۱. براکت فلزی (سنتی)

براکت فلزی رایج‌ترین و قدیمی‌ترین نوع براکت ارتودنسی است که به دلیل دوام و کارایی بالا همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این براکت‌ها از جنس استیل ضدزنگ ساخته شده‌اند و با استفاده از چسب مخصوص روی سطح دندان‌ها قرار می‌گیرند. یک سیم ارتودنسی از داخل براکت‌ها عبور کرده و با کمک کش‌های رنگی یا بی‌رنگ، نیروی لازم برای حرکت دندان‌ها را ایجاد می‌کند.

از مزایای براکت فلزی می‌توان به استحکام بالا، قیمت مقرون‌به‌صرفه و کارایی بیشتر در اصلاح مشکلات پیچیده دندانی اشاره کرد. بااین‌حال، از نظر زیبایی چندان ایده‌آل نیستند، زیرا در دهان به‌وضوح قابل مشاهده‌اند. همچنین ممکن است باعث تحریک بافت‌های دهان و لثه شوند، به‌ویژه در اوایل درمان که بیمار هنوز به وجود آن‌ها عادت نکرده است.

۲. براکت سرامیکی

براکت‌های سرامیکی از مواد سرامیکی یا کامپوزیتی ساخته شده‌اند و رنگی نزدیک به دندان‌های طبیعی دارند، به همین دلیل از نظر زیبایی نسبت به براکت‌های فلزی برتری دارند. این نوع براکت معمولاً برای بزرگسالانی که به دلایل اجتماعی یا شغلی ترجیح می‌دهند براکت‌ها کمتر دیده شوند، انتخاب مناسبی است.

با وجود ظاهر بهتر، براکت‌های سرامیکی نسبت به براکت‌های فلزی شکننده‌ترند و در صورت فشار زیاد ممکن است ترک بخورند یا بشکنند. همچنین، هزینه آن‌ها معمولاً بیشتر است و در برخی موارد، اصطکاک بیشتر سیم با براکت می‌تواند باعث افزایش طول دوره درمان شود.

۳. براکت کریستالی (سافایر)

براکت‌های کریستالی از یاقوت کبود مصنوعی ساخته شده‌اند و تقریباً شفاف هستند. این ویژگی باعث می‌شود که هنگام استفاده روی دندان، کمتر جلب‌توجه کنند. از نظر مقاومت، این نوع براکت از براکت سرامیکی مستحکم‌تر است، اما همچنان نسبت به براکت فلزی حساس‌تر بوده و ممکن است در اثر فشار زیاد بشکند.

این براکت‌ها برای بیمارانی که به دنبال ظاهری زیبا و درعین‌حال مقاوم هستند، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شوند، اما به دلیل قیمت بالا و حساسیت بیشتر به ضربه، ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند.

۴. براکت دیمون (خود لیگاچور شونده)

براکت‌های دیمون از فناوری خود‌بسته‌شونده استفاده می‌کنند، به این معنی که نیازی به کش‌های نگهدارنده برای سیم ندارند. در این سیستم، خود براکت‌ها دارای قفل‌های کوچکی هستند که سیم ارتودنسی را در جای خود نگه می‌دارند و باعث کاهش اصطکاک و افزایش سرعت درمان می‌شوند.

براکت دیمون نسبت به براکت‌های سنتی مزایای متعددی دارد. از جمله کاهش تعداد جلسات مراجعه به ارتودنتیست، کاهش درد و ناراحتی بیمار و تسریع روند درمان. همچنین به دلیل عدم استفاده از کش‌های رنگی، تجمع پلاک و باکتری‌ها روی آن کمتر است و بهداشت دهان راحت‌تر حفظ می‌شود. بااین‌حال، این براکت‌ها معمولاً گران‌تر از براکت‌های معمولی هستند و در صورت بروز مشکل، تعمیر آن‌ها ممکن است دشوارتر باشد.

۵. براکت لینگوال (پشت دندانی)

براکت لینگوال ارتودنسی از نظر ساختار مشابه براکت‌های فلزی معمولی است، اما به جای سطح بیرونی دندان‌ها، در پشت دندان‌ها (سمت زبانی) قرار می‌گیرد. این ویژگی باعث می‌شود که در هنگام صحبت کردن و لبخند زدن، کاملاً مخفی باشد و از نظر زیبایی، گزینه‌ای فوق‌العاده محسوب شود.

بااین‌حال، براکت لینگوال معایب خاص خود را دارد. تنظیم و نصب آن به مهارت بالایی نیاز دارد و هزینه آن نسبت به روش‌های دیگر بیشتر است. همچنین، چون در پشت دندان‌ها قرار دارد، ممکن است در اوایل درمان باعث اختلال در صحبت کردن شود و تمیز کردن آن سخت‌تر از براکت‌های معمولی باشد.

۶. براکت شفاف (الاینرهای نامرئی مانند اینویزیلاین)

الاینرهای نامرئی مانند اینویزیلاین به جای استفاده از براکت و سیم، مجموعه‌ای از پلاک‌های شفاف و متحرک هستند که دندان‌ها را به تدریج جابه‌جا می‌کنند. بیمار باید این الاینرها را روزانه حداقل ۲۰ تا ۲۲ ساعت در دهان نگه دارد و تنها هنگام غذا خوردن و مسواک زدن آن‌ها را از دهان خارج کند.

بزرگ‌ترین مزیت الاینرهای شفاف، ظاهر نامرئی، راحتی بیشتر و قابلیت خارج کردن آن‌ها در مواقع خاص است. اما این روش تنها برای بیمارانی که مشکلات ارتودنسی خفیف تا متوسط دارند مناسب است و در درمان نامرتبی‌های شدید یا مشکلات فکی چندان کارآمد نیست. همچنین، هزینه آن نسبت به براکت‌های سنتی بیشتر بوده و نیازمند همکاری دقیق بیمار برای استفاده مداوم است.

برندهای مختلف براکت ارتودنسی

در بازار ارتودنسی، برندهای متعددی وجود دارند که هرکدام براکت‌هایی با ویژگی‌های خاص و کیفیت متفاوت ارائه می‌دهند. انتخاب برند مناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر راحتی بیمار، سرعت درمان و نتیجه نهایی داشته باشد. در ادامه برخی از برندهای معروف براکت‌های ارتودنسی را بررسی می‌کنیم.

۱. براکت اسمایل (Smile Brackets)

براکت اسمایل ارتودنسی یکی از گزینه‌های محبوب در میان متخصصان است. براکت‌های اسمایل معمولاً از جنس سرامیک یا فلز ضدزنگ ساخته شده و به دلیل کیفیت بالا و دوام مناسب، در درمان‌های ارتودنسی رایج هستند. برخی مدل‌های این برند دارای قابلیت خود لیگاچور (Self-ligating) هستند که نیاز به کش‌های نگهدارنده را کاهش داده و اصطکاک کمتری ایجاد می‌کنند.

۲. براکت آزوریت (Azurite Brackets)

این برند به دلیل طراحی مدرن و تکنولوژی پیشرفته شناخته می‌شود. براکت آزوریت ارتودنسی معمولاً دارای لبه‌های صاف و طراحی ارگونومیک است که باعث کاهش تحریک بافت‌های نرم دهان می‌شود. همچنین، برخی مدل‌های آن دارای سطحی صاف‌تر هستند که بهبود بهداشت دهان و دندان را تسهیل می‌کنند.

۳. براکت لینگوال (Lingual Brackets)

براکت‌های لینگوال از برندهای مختلفی تولید می‌شوند، اما به طور کلی، این نوع براکت‌ها پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند و کاملاً نامرئی هستند. برندهایی مانند Incognito و STb در این دسته محبوب هستند. این براکت‌ها به دلیل مخفی بودن، برای افرادی که به دنبال ظاهر طبیعی در طول درمان هستند، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شوند.

۴. براکت امرالد (Emerald Brackets)

براکت امرالد ارتودنسی یکی از برندهای باکیفیت و مقاوم در صنعت ارتودنسی محسوب می‌شود. براکت‌های امرالد معمولاً دارای ساختار دقیق و طراحی خاصی هستند که اصطکاک را کاهش داده و حرکت دندان‌ها را تسهیل می‌کند.

۵. براکت جید (Jade Brackets)

براکت جید ارتودنسی اغلب از جنس سرامیکی شفاف ساخته می‌شود که باعث زیبایی بیشتر در طول درمان ارتودنسی می‌شود. این نوع براکت‌ها برای افرادی که به دنبال گزینه‌ای ظریف و کمتر دیده‌شده هستند، پیشنهاد می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده یک براکت ارتودنسی

هر براکت ارتودنسی از چندین بخش اصلی تشکیل شده است که در کنار یکدیگر، نیرو را به دندان‌ها منتقل کرده و باعث حرکت تدریجی آن‌ها می‌شوند.

• پایه (Base): پایه براکت، قسمتی است که مستقیماً روی سطح دندان قرار می‌گیرد و با چسب مخصوص ارتودنسی (باندینگ) به دندان متصل می‌شود.
• باله‌ها (Wings): براکت‌ها معمولاً دارای دو یا چهار باله هستند که برای نگه داشتن کش‌های لیگاچور یا سیم ارتودنسی به کار می‌روند.
• شیار مرکزی (Slot): شیار کوچکی که در مرکز براکت قرار دارد و سیم ارتودنسی درون آن جای می‌گیرد. این قسمت محل اصلی انتقال نیرو به دندان است.
• قلاب (Hook) – در برخی مدل‌ها: بعضی براکت‌ها دارای قلاب‌های کوچکی هستند که برای اتصال کش‌های بین‌فکی یا الاستیک‌های مخصوص به کار می‌روند.

این اجزا با همکاری یکدیگر، فرآیند اصلاح موقعیت دندان‌ها را ممکن می‌سازند.

نحوه عملکرد براکت‌ها در صاف کردن دندان‌ها

براکت‌های ارتودنسی با اعمال فشار کنترل‌شده و تدریجی به دندان‌ها، آن‌ها را به موقعیت صحیح هدایت می‌کنند. این فرآیند بر اساس اصول بیومکانیک و بازسازی استخوانی انجام می‌شود.

۱. اعمال نیروی مداوم به دندان‌ها

هنگامی که براکت‌ها روی دندان‌ها قرار می‌گیرند، سیم ارتودنسی که درون شیار براکت قرار دارد، نیرویی ملایم به دندان‌ها وارد می‌کند. این نیرو باعث فعال شدن سلول‌های استخوانی شده و منجر به حرکت تدریجی دندان‌ها می‌شود.

۲. بازسازی استخوان و تغییر موقعیت دندان

وقتی نیروی ارتودنسی به دندان وارد می‌شود، در یک سمت ریشه دندان، استخوان قدیمی تحلیل می‌رود و در سمت دیگر، استخوان جدید ساخته می‌شود. این فرآیند که با کمک استئوبلاست‌ها و استئوکلاست‌ها انجام می‌شود، به دندان‌ها اجازه می‌دهد که بدون آسیب به بافت‌های اطراف، جابه‌جا شوند.

۳. هماهنگی قوس دندانی و بایت (جفت‌شدن دندان‌ها)

با گذشت زمان، دندان‌ها نه‌تنها صاف‌تر می‌شوند، بلکه مشکلات بایت و نامرتبی‌های فکی نیز اصلاح می‌شوند. در برخی موارد، از کش‌های بین‌فکی و فنرهای ارتودنسی برای بهبود هماهنگی فک‌ها استفاده می‌شود.

۴. تثبیت نتایج و جلوگیری از بازگشت دندان‌ها

پس از حرکت دندان‌ها به موقعیت مطلوب، استفاده از ریتینر (نگهدارنده) ضروری است تا دندان‌ها در جای جدید خود ثابت شوند و به موقعیت اولیه برنگردند. این فرآیند معمولاً بین ۶ ماه تا ۲ سال طول می‌کشد، بسته به شدت نامرتبی دندان‌ها و نوع براکت استفاده‌شده.

مراقبت‌های لازم در دوران استفاده از براکت

دوران درمان ارتودنسی نیازمند توجه ویژه به مراقبت‌های بهداشتی و رعایت نکات خاص است تا روند درمان به خوبی پیش رود و از آسیب به براکت‌ها جلوگیری شود.

۱. بهداشت دهان و دندان

در طول درمان ارتودنسی، به دلیل وجود براکت‌ها و سیم‌ها، تمیز نگه داشتن دندان‌ها مهم‌تر از همیشه است. مسواک زدن دقیق بعد از هر وعده غذایی برای جلوگیری از تجمع پلاک و غذا در اطراف براکت‌ها ضروری است. همچنین استفاده از خمیر دندان فلوراید و نخ دندان ارتودنسی به تمیزی فضای بین دندان‌ها و براکت‌ها کمک می‌کند. در برخی موارد، ممکن است از دهان‌شویه‌های ضدباکتری برای جلوگیری از عفونت‌های لثه و بوی بد دهان استفاده شود.

۲. رژیم غذایی مناسب

بیماران باید از مصرف غذاهای سفت، چسبناک یا شیرین که می‌توانند باعث آسیب به براکت‌ها و سیم‌ها شوند، خودداری کنند. غذاهایی مانند آدامس، آب‌نبات‌های چسبناک و خوراکی‌های سفت ممکن است به براکت‌ها آسیب بزنند یا گیر کنند. بهتر است غذاهای نرم و مایع مصرف شوند و دندان‌ها بعد از هر وعده غذایی تمیز شوند.

۳. جلوگیری از آسیب به براکت‌ها

برای جلوگیری از آسیب به براکت‌ها، باید از جویدن مداد، یخ یا ناخن خودداری شود. همچنین، در صورت بروز هر گونه درد یا جابجایی براکت‌ها، لازم است هر چه سریع‌تر با ارتودنتیست تماس گرفته شود تا مشکلی در روند درمان پیش نیاید.

رعایت این نکات نه تنها به حفظ سلامت دندان‌ها کمک می‌کند بلکه فرآیند درمان را تسریع و نتایج بهتری به همراه دارد.

عوامل تعیین‌کننده قیمت براکت ارتودنسی

قیمت براکت‌ ارتودنسی به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل نوع براکت، برند، کیفیت مواد، و پیچیدگی درمان است.

نوع براکت: براکت‌های فلزی معمولاً ارزان‌تر از براکت‌های سرامیکی یا لینگوال هستند که به دلیل طراحی خاص و زیبایی بیشتر، قیمت بالاتری دارند.

برند و کیفیت: برندهای معتبر معمولاً قیمت بالاتری دارند، زیرا این برندها از مواد باکیفیت و تکنولوژی‌های پیشرفته استفاده می‌کنند.

پیچیدگی درمان: اگر درمان به اصلاحات پیچیده‌تری مانند مشکلات فکی نیاز داشته باشد، هزینه افزایش می‌یابد.

موقعیت جغرافیایی و متخصص ارتودنسی: هزینه خدمات ارتودنسی در مناطق مختلف ممکن است تفاوت داشته باشد و تخصص ارتودنتیست نیز بر قیمت نهایی تأثیرگذار است.

تمام این عوامل در تعیین هزینه نهایی درمان ارتودنسی با براکت‌ها مؤثرند و برای هر بیمار متفاوت است.

خرید براکت ارتودنسی: نحوه خرید و نکات مهم قبل از خرید

خرید براکت ارتودنسی فرآیندی است که نیاز به دقت و توجه به نکات مختلف دارد. این انتخاب باید بر اساس نیازهای درمانی، بودجه و توصیه‌های متخصص ارتودنسی انجام شود. در اینجا نکات مهمی که باید قبل از خرید براکت در نظر بگیرید آورده شده است.

۱. مشاوره با ارتودنتیست

قبل از خرید براکت ارتودنسی، اولین قدم مشاوره با یک متخصص ارتودنسی است. ارتودنتیست می‌تواند پس از معاینه دقیق، بهترین نوع براکت را برای شما انتخاب کند. براکت‌های مختلف برای مشکلات دندانی خاص طراحی شده‌اند، بنابراین انتخاب درست براکت می‌تواند تأثیر زیادی در سرعت درمان و راحتی شما داشته باشد.

۲. انتخاب نوع براکت

براکت‌ها به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شوند که شامل براکت فلزی، سرامیکی، لینگوال و خود لیگاچور هستند. براکت‌های فلزی معمولاً ارزان‌تر هستند، اما برای افرادی که به زیبایی اهمیت می‌دهند، براکت‌های سرامیکی یا لینگوال انتخاب بهتری هستند.

۳. بررسی برند و کیفیت

انتخاب برند معتبر و باکیفیت می‌تواند در نتیجه درمان و راحتی شما تأثیر زیادی داشته باشد. برندهای معروف معمولاً از مواد با کیفیت بالاتر و تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری استفاده می‌کنند که می‌تواند به درمان سریع‌تر و راحت‌تر کمک کند.

۴. هزینه و بیمه

قیمت براکت‌ها بسته به نوع، برند و تخصص درمان ممکن است متفاوت باشد. قبل از خرید، مطمئن شوید که هزینه‌ها در محدوده بودجه شما هستند و در صورت امکان، بیمه درمانی خود را برای پوشش هزینه‌ها بررسی کنید.

۵. مدت زمان درمان و مراقبت‌های بعدی

قبل از خرید، از متخصص ارتودنسی بپرسید که مدت زمان درمان با براکت انتخابی چقدر است و چه مراقبت‌هایی برای حفظ سلامت براکت‌ها و دندان‌ها باید انجام شود.

با توجه به این نکات، می‌توانید براکت مناسب خود را انتخاب کرده و روند درمان ارتودنسی را با بهترین نتایج ممکن تجربه کنید.

شرکت توسعه صنعت هلال به عنوان پیشرو در تولید تجهیزات دندانپزشکی و ارتودنسی در ایران فعالیت می‌کند. این شرکت از سال 1380 محصولات خود را با برند مهراس به بازار عرضه کرده و در تولید توربین‌های دندانپزشکی و دستگاه‌های ارتودنسی تخصص دارد. توسعه صنعت هلال به‌طور مداوم بر کیفیت و نوآوری تمرکز دارد.