علت سفیدی زبان چیست؟

زبان، عضوی شگفت‌انگیز و گویا در بدن انسان است. رنگ طبیعی زبان، صورتی روشن با رگه‌های ظریف است. اما گاه، این رنگ به سفیدی مایل به خاکستری تغییر می‌کند که می‌تواند نشانه‌ای از عوامل مختلفی باشد. سفیدی زبان، پدیده‌ای شایع است که در هر سنی ممکن است رخ دهد. در این مقاله، به بررسی علل مختلف سفیدی زبان در کودکان و بزرگسالان می‌پردازیم و راهکارهای مناسب برای رفع این مشکل را ارائه می‌دهیم.

علل مختلف سفیدی زبان

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

یکی از علل رایج سفید شدن زبان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. روی زبان ما، پاپیلاهایی وجود دارند که برجستگی‌ هایی شبیه به پرز زبان هستند. وقتی که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نکنید و ذرات غذایی برای مدت طولانی در دهان باقی بماند، پاپیلاها سفید می‌شوند. این مشکل به دلیل چسبیدن ذرات غذایی، سلول‌های مرده و میکروب‌ها به پاپیلاها ایجاد می‌شود.

ابتلا به زبان جغرافیایی (Geographic tongue)

برای مثال، زبان جغرافیایی یک وضعیت است که باعث ایجاد لکه‌های قرمز با حاشیه‌های سفید روی زبان می‌شود. این مشکل بیشتر در افرادی که مبتلا به اگزما، پسوریازیس، دیابت نوع 1 یا آرتریت واکنشی هستند رخ می‌دهد. این وضعیت معمولا با سوزش، درد و ناراحتی همراه است.

ابتلا به لکوپلاکیا (Leukoplakia)

لکوپلاکیا نیز یک وضعیت است که باعث ایجاد لکه‌های سفید در داخل دهان می‌شود. جویدن تنباکو، سیگار کشیدن زیاد و مصرف الکل همگی از دلایل بالقوه ابتلا به این مشکل هستند. برخی افراد نیز به دلیل خراش ناشی از دندان شکسته یا دندان مصنوعی ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.

برفک دهان (Oral thrush)

برفک دهان یک نوع عفونت است که توسط مخمر کاندیدا (قارچ) ایجاد می‌شود و باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان می‌شود. این عفونت معمولا در دهان موجود است، اما زمانی که رشد این مخمر بیش از حد شود مشکلقارچ کاندیدا باعث بروز برفک دهان می‌شود که باعث سفید شدن زبان می‌شود. این عفونت معمولاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به ایدز، سرطان، دیابت و یا افرادی که داروهای ضد بیوتیک طولانی مدت مصرف می‌کنند، رخ می‌دهد.

لیکن پلان دهان (Oral lichen planus)

یکی از این عوامل، بیماری لیکن پلان است که یک بیماری التهابی مزمن است و می‌تواند سطح زبان، لبها، لثه‌ها و سایر بخش‌های داخل دهان را تحت تأثیر قرار دهد. علت این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی شواهد نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز آن دارند. لیکن پلان می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های سفید و توری مانند، زخم، ناراحتی و سوزش روی زبان و لثه‌ها شود.

بیماری سیفلیس (Syphilis)

بیماری سیفلیس نیز می‌تواند به سفید شدن زبان منجر شود. سیفلیس یک عفونت جنسی است که می‌تواند علائمی مانند سفید شدن زبان و ظهور زخم‌های قرمز و سفید روی زبان و لب‌ها ایجاد کند. این علائم معمولاً در بازه زمانی 10 تا 90 روز پس از تماس با فرد آلوده به باکتری سیفلیس ظاهر می‌شوند و در بسیاری از موارد نیاز به درمان پزشکی دارند.

خشکی دهان

خشکی دهان نیز می‌تواند عامل سفید شدن زبان باشد. وقتی که دهان خشک می‌شود و بدن کمبود آب دارد یا هنگامی که تنفس از طریق دهان برای شما آسانتر است به دلیل مسدود شدن مجرای نفسی بینی، سطح زبان ممکن است به دلیل خشک شدن سفید به نظر برسد.

سایر دلایل مرتبط با سفیدی زبان

سیگار کشیدن: دود سیگار، لایه‌ای سفید و قهوه‌ای روی زبان ایجاد می‌کند. ترک سیگار، بهترین راه برای رفع این مشکل است.
عفونت‌های قارچی: عفونت‌های قارچی دهان، از جمله برفک، می‌توانند باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان شوند. در این موارد، درمان با داروهای ضد قارچ ضروری است.
بیماری‌های دیگر: در برخی موارد، سفیدی زبان می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای مانند کم‌خونی، نقص سیستم ایمنی یا سرطان باشد. در صورت مشاهده علائم دیگر مانند خستگی، درد یا تورم، مراجعه به پزشک ضروری است.

ترکیبی از دلایل ممکن می‌توانند باعث سفید شدن زبان شوند. به عنوان مثال، استفاده از دهانشویه‌های حاوی پراکسید هیدروژن می‌تواند باعث سفید شدن زبان شود. برخی از داروها نیز می‌توانند عامل سفید شدن زبان باشند، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد قارچ‌ها، داروهای ضد انعقاد خون و داروهای ضد اضطراب.

راهکارهای پیشگیری از سفیدی زبان

رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن زبان و دندان‌ها دو بار در روز، به پیشگیری از تجمع غذا و باکتری‌ها کمک می‌کند.
نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی، به حفظ رطوبت دهان و زبان کمک می‌کند.
مصرف غذاهای سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات، به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.
ترک سیگار: سیگار کشیدن، به سلامت دهان و دندان آسیب می‌رساند.
مراجعه منظم به دندانپزشک: معاینات منظم دندانپزشکی، به تشخیص و درمان زودهنگام مشکلات دهان و دندان کمک می‌کند.