هایپراکوزیس چیست؟

هایپراکوزیس (hyperacusis) یک اختلال پرشنوایی است که تأثیری بر درک و واکنش فرد نسبت به صداها دارد. در واقع، این اختلال باعث می‌شود که فرد توانایی تحمل حتی کوچکترین صداهای محیط اطراف خود را نداشته باشد. اما پیامدهای پرشنوایی این اختلال تنها به ناتوانی در تحمل صدا محدود نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند بر دیگر جوانب زندگی فردی و اجتماعی او تأثیر منفی بگذارد.

این اختلال ممکن است باعث بروز علائم ناخوشایندی مانند درد، سوزش، ناراحتی و اضطراب در پاسخ به صداها شود. فعالیت‌های روزمره مثل گوش دادن به موسیقی، حضور در مکان‌های پرصدا و حتی مکالمه با دیگران نیز ممکن است برای افراد مبتلا به هایپراکوزیس مشکلاتی ایجاد کند.

تعریف هایپراکوزیس

هایپراکوزیس، یا اختلال پرشنوایی، به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن فرد دچار مشکل در تحمل صداهای روزمره می‌شود. این اختلال ممکن است به شدتی بروز کند که فرد حتی نسبت به صدای خود نیز واکنش نشان دهد. علاوه بر این، هایپراکوزیس معمولاً با علائمی مانند وزوز، درد و سوزش در گوش همراه است. این وضعیت به فرد اضطراب زیادی الحاق می‌کند و ممکن است باعث مشکلات زیادی در حضور او در محیط‌های اجتماعی شود.

در صورت تجربه هرگونه علائم هایپراکوزیس، توصیه می‌شود به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید. نیاز به بررسی معاینات فیزیکی و موردی، درک عوامل محیطی و شخصی که ممکن است به این اختلال منجر شود، و نیز ارزیابی درمانی خواهد بود. همچنین، استفاده از روش‌های مدیریت استرس و تکنیک‌های آرامش می‌تواند به کاهش علائم هایپراکوزیس کمک کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

علائم هایپراکوزیس

• بلند به‌نظر رسیدن صداهای بسیار عادی: فرد توانایی تحمل صداهای روزمره را از دست داده و حتی صداهای معمولی را به‌طور غیرمعمول بلند و نارسایی می‌یابد.
• احساس صدای خودش به عنوان بسیار بلند: فرد ممکن است احساس کند صدای خودش بسیار بلند و ناهنجار است، در حالی که در واقع صدای طبیعی دارد.
• گرفتگی و ناراحتی در گوش: احساس تنگی، فشار و ناراحتی در گوش ممکن است همراه باشد.
• درد گوش: فرد ممکن است درد و تورم در منطقه گوش تجربه کند.
• اختلالات خواب: هایپراکوزیس می‌تواند به اختلال در خواب و کیفیت خواب فرد منجر شود.
• وزوز گوش: احساس صدای وزوز یا سیزش در گوش بدون وجود منبع صدای بیرونی.
• سردرد: درد سر و ممکن است همراه با سرگیجه و علائم دیگر به وجود آید.
• عدم تمرکز و افزایش اضطراب: هایپراکوزیس ممکن است تمرکز فرد را مختل کند و اضطراب را افزایش دهد.
• خستگی: فرد ممکن است به سرعت خسته شود و انرژی کافی برای انجام وظایف روزمره را نداشته باشد.
• درد شدید گوش هنگام شنیدن صداهای بلند: فرد ممکن است هنگام تماس با صداهای بلند و ناخوشایند درد شدیدی در گوش تجربه کند.

علت ابتلا به هایپراکوزیس

به طور کلی، می‌توان گفت افزایش سن یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر هایپراکوزیس است. با این حال، در برخی موارد، پرشنوایی می‌تواند به طور ناگهانی بروز کند. برخی از علل اصلی که می‌تواند باعث عدم تحمل صدا در افراد شود عبارتند از:

• قرارگیری در معرض نویز بلند به مدت طولانی: قرار گرفتن در محیطی با صدای بلند، مانند محیط‌هایی که صدای تیراندازی یا موسیقی با صدای بلند و مداوم دارند، می‌تواند خستگی گوش را ایجاد کرده و عامل اصلی بروز هایپراکوزیس باشد.
• آسیب به مناطق سر: وارد شدن ضربه به ناحیه سر به نحوی که باعث آسیب به فک و صورت شود، می‌تواند منجر به بروز اختلال پرشنوایی شود.
• عوارض داروها: مصرف برخی از داروها، به ویژه داروهای سرطان یا داروهای روانگردان مانند LSD، ممکن است عوارضی مانند آسیب به گوش را به همراه داشته باشد و منجر به ابتلا به هایپراکوزیس شود.
• استرس عاطفی: تجربه استرس شدید، مانند استرس پس از حادثه، می‌تواند خطر ابتلا به اختلال پرشنوایی را افزایش دهد.

علاوه بر این، علل دیگری که می‌تواند منجر به ابتلا به این بیماری شود، شامل اختلال اوتیسم، عفونت‌های ویروسی، آسیب دیدگی گوش داخلی در طی جراحی صورت، اختلال مفصل گیج‌گاهی، سندرم ویلیامز، بیماری‌های خود ایمنی، بیماری تای ساکس، آسیب مغزی، فلج صورت و افسردگی می‌شوند.

انواع درمان اختلال پرشنوایی

روش‌های درمانی مختلف برای اختلال پرشنوایی وجود دارد که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد و روش‌های جدیدتری نیز ممکن است مطرح شده باشند. در ادامه، به برخی از روش‌های درمانی مورد استفاده اشاره خواهد شد:

1. درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش مبتنی بر آموزش فرد است که چگونه با عکس‌العمل‌های هیجانی و احساسی خود نسبت به صداهای محیطی کنترل برقرار کند. این روش به فرد کمک می‌کند تا استرس را مدیریت کند و برای کنترل پرشنوایی مؤثر است.
2. درمان ترکیبی صوتی (TRT): این روش برای درمان وزوز گوش استفاده می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از یک دستگاه شبیه به سمعک، صدایی شبیه وزوز را با شدت کم تولید می‌کند. شنیدن این صدا به فرد کمک می‌کند تا حساسیت خود را نسبت به وزوز کاهش دهد.
3. روش‌های تکمیلی: به علاوه، روش‌های مکملی مانند مدیتیشن، یوگا و طب سوزنی نیز ممکن است در کنترل پرشنوایی موثر باشند. این روش‌ها معمولاً به فرد کمک می‌کنند تا استرس را کاهش داده و روحیه و آرامش را افزایش دهند.